است،2 اما شیخ طوسی وی را در زمره کسانی دانسته که از امامان معصوم حدیث روایت نکرده اند.3 کشّی نوشته است که وی از افرادی چون عبدالله بن محمد یمانی، محمد بن عیسی، محمد بن حسین و منصور بن عباس بغدادی روایت کرده و کسانی مانند جعفر بن احمد بن ایوب و احمد بن ادریس قمی از وی حدیث نقل کرده اند.4 نجاشی او را از رجال صاحب نام شیعه و فردی موثق خوانده است.5 کتاب الحدیث اثر اوست.6

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 374، 414 و 430.
[2] ــ تنقیح المقال 1/369.
[3] ــ رجال الطوسی 472.
[4] ــ اختیار معرفة الرجال 31، 55، 307 و 463.
[5] ــ رجال النجاشی 1/332.
[6] ــ الذریعه 6/327.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 63 رجال ابن داود 133 معجم رجال الحدیث 6/251 منهج المقال 123 معالم العلماء 44 قاموس الرجال 4/8 اعیان الشیعه 6/229 مستدرکات علم رجال الحدیث 3/264 جامع الرواة 1/277 الوجیزه 40 هدایة المحدثین 52 نقد الرجال 118.

حمد ـ کاتب (زنده در قبل از 193 هـ )

حمد بن مهران کاتب.

او را اهل اصفهان می دانند.1 سزگین تولد او را هم در اصفهان می داند.2 در طول دوران حکومت برمکیان برای آنها کتابت می کرد و شاعر نیز بود. کتاب رسائل و پنجاه ورقه شعر بر جای نهاد.3 کحّاله می نویسد که وی تا قبل از سال 193 هـ زنده بود.4

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 137 و 193.
[2] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/217.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 137.
[4] ــ معجم المؤلفین 4/84 .*

حمدون ـ بغدادی (م 254 هـ )

ابوعبدالله حمدون بن اسماعیل بن داود بغدادی ندیم کاتب.

ساکن عبرتا،1 روستایی در اطراف بغداد2 و اولین کسی بود که از خاندان آل حمدون در شمار ندیمان خلفای عباسی قرار گرفت3 و از زمان خلافت معتصم (218 ـ 227 هـ ) تا معتز (خلافت 25
[1] ـ 255 هـ ) بر این سمت باقی بود.4 به نوشته ابن عساکر، حمدون به همراه متوکل عباسی (خلافت 232 ـ 247 هـ ) در سال 243 هـ سفری به دمشق داشت5 و مدتی نیز از جانب او والی «شیز»، ناحیه ای در آذربایجان بود. وی فردی کاتب، شاعر، ادیب و روایتگر اخبار و اشعار بود.6 فرزندش احمد و محمد بن نعیم مطالبی از وی نقل کرده اند.7 کتاب الندماء و الجلساء و پنجاه برگ شعر اثر وی می باشد.8 وی سرانجام در ذی حجه سال 254 در سامرا9 و بنا بر قولی در حدود 240 هـ درگذشت.10

پی نوشت ها

[1] ـ بغیة الطلب 6/2938.
[2] ــ معجم البلدان 4/77.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 161.
[4] ــ بغیة الطلب 6/2938.
[5] ــ تاریخ مدینة دمشق 15/164.
[6] ــ الوافی بالوفیات 13/166.
[7] ــ تاریخ مدینة دمشق 15/164.
[8] ــ الفهرست (الندیم) 161 و 190.
[9] ــ تاریخ مدینة دمشق 15/164.
[10] ــ هدیة العارفین 1/335.*

دیگر منابع: تاریخ الطبری 9/11
[1] ـ 114 مختصر تاریخ دمشق 7/249 الاعلام 2/274 تهذیب تاریخ دمشق 4/435 تاریخ التراث العربی 1/4/212 الاغانی 5/314 و 14/135 معجم البلدان 3/383.

حمدون ـ حنفی(م 261 هـ )

ابوطیب حمدون بن حمزه حنفی.

درباره وی اطلاع زیادی در دست نیست. تنها نام او در کتاب جواهر المضیئه آمده و گفته شده که کتابی با عنوان مختصر در فقه داشته که تقریباً به اندازه نصف کتاب قدّوری است،1 چون احمد بن محمد قدّوری حنفی هم کتابی با همین عنوان در فقه حنفی داشته است.2 حاجی خلیفه کتاب دیگری با نام مقدمه در فروع فقه حنفی به ابوطیب نسبت داده3 که بعید نیست همان مختصر باشد. مرگ وی را به سال 261 هـ نوشته اند.4

پی نوشت ها

[1] ـ الجواهر المضیئه 1/227.
[2] ــ هدیة العارفین 1/74.
[3] ــ کشف الظنون 2/1803.
[4] ــ هدیة العارفین 1/335.*

دیگر منابع: الطبقات السنیه 800 لغت نامه دهخدا 1/494.

حمدون نَعْجَهمحمد ـ نعجه حَمدیس ـ لخمی (م 299 هـ )

حمدیس بن ابراهیم بن صخر لخمی.

از مردم قفصه، شهری کوچک در غرب آفریقا1 و ساکن مصر بود. لخمی از فقهای معروف و مورد اعتماد مذهب مالکی به شمار می رفت.