پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 200، 377 و 401.
[2] ــ معالم العلماء 53.
[3] ــ معجم رجال الحدیث 7/272 ـ 274.
[4] ــ رجال النجاشی 1/394.
[5] ــ رجال ابن داود 158.
[6] ــ اختیار معرفة الرجال 594 و 595.
[7] ــ جامع الرواة 1/330.
[8] ــ اختیار معرفة الرجال 595.
[9] ــ الذریعه 6/333.
[10] ــ رجال النجاشی 1/394.
[11] ــ الذریعه 6/333.*

دیگر منابع: خلاصة الاقوال 75 تنقیح المقال 1/447 منهج المقال 149 نقد الرجال 138 حاوی الاقوال 3/386 قاموس الرجال 4/456 منتهی المقال 3/259.

زکریا ـ اشعری (م اواخر قرن دوم هجری)

ابوجریر زکریا بن ادریس بن عبدالله بن سعد اشعری قمی.

از اصحاب امام صادق، امام کاظم و امام رضا(علیهم السلام)است1 که از آن بزرگواران روایت کرده2 و ابن ابی عمیر، احمد بن محمد بن ابی نصر، صفوان بن یحیی و یونس بن عبدالرحمان از او روایت نموده اند.3 رجال شناسان وی را امامی و ممدوح به حساب آورده اند، ولی در وثاقت او اختلاف کرده اند.4 برخی نوشته اند که امام رضا(علیه السلام) بعد از درگذشت ابوجریر، از حال وی جویا شد وبرای او طلب رحمت کرد.5 کتاب الحدیث از اوست.6 تاریخ دقیق درگذشت ابوجریر معلوم نیست، اما چون در زمان امام رضا(علیه السلام)وفات یافته و روایت چنان می نماید که حضرت در آن هنگام در مدینه بوده است، وفاتش را باید در دو دهه پایانی قرن دوم دانست. وی در قبرستان شیخان قم مدفون است.7

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 200، 365 و 377.
[2] ــ رجال النجاشی 1/393.
[3] ــ معجم رجال الحدیث 7/277 ـ 278.
[4] ــ تنقیح المقال 1/449.
[5] ــ اختیار معرفة الرجال 616.
[6] ــ الذریعه 6/333.
[7] ــ همان.

دیگر منابع: قاموس الرجال 4/465 جامع الرواة 1/332 خلاصة الاقوال 76 رجال ابن داود 159 مستدرکات علم رجال الحدیث 3/429 الفهرست (طوسی) 74 منهج المقال 149 و 150 اعیان الشیعه 7/64 دائرة المعارف الشیعیة العامه 10/184 الوجیزه 47.

زکریا ـ بزار (م 298 هـ )

ابویحیی زکریا بن یحیی بن حارث بزار نیشابوری سجزی.

تاریخ دقیق ولادت وی مشخص نیست. ذهبی می نویسد که ابویحیی به هنگام مرگ حدود هشتاد سال داشت.1 با توجه به این مطلب می توان تولد او را در حدود 220 هـ تخمین زد. وی از علمای فرقه حنفی در نیشابور و فقیهی عابد بود که از اسحاق بن راهویه، حسن بن عیسی بن ماسرجیس، ایوب بن حسن و دیگران حدیث شنیده و برای استماع حدیث به عراق و حجاز نیز سفر کرده است. عبدالرحمان بن حسین قاضی و ابوعلی حافظ از او روایت می کنند.2 ابویحیی که تألیفات زیادی در حدیث داشت، در سال 298 هـ درگذشت و امیر ابوصالح بر او نماز گزارد.3 فهرست ها از آثار او اطلاعاتی ارایه نکرده اند، اما سید بن طاوس عالم شیعی قرن هفتم در کتاب التشریف بالمنن معروف به الملاحم و الفتن، بخش هایی از کتاب الفتن زکریا را آورده و می گوید: این نسخه در سال 391 هـ نوشته شده و من آن را از مدرسه نظامیه امانت گرفتم.4 کتاب ابن طاوس مشتمل بر سه کتاب فتن از محدثان اهل سنت است: الفتن نعیم بن حماد الفتن زکریا و الفتن سلیلی. این کتاب ها احادیثی در موضوع مهدویت و ظهور از راویان اهل سنت آورده اند. مناقب الامام ابوحنیفه اثر دیگر نیشابوری است.5

پی نوشت ها

[1] ـ العبر 1/436.
[2] ــ تاریخ الاسلام 22/147.
[3] ــ الجواهر المضیئه 1/245.
[4] ــ التشریف بالمنن 64.
[5] ــ هدیة العارفین 1/373.*

دیگر منابع: شذرات الذهب 2/230 الذریعه 16/113.

زکریا ـ بلخی (حدود 175 ـ 230 هـ )

ابویحیی زکریا بن یحیی بن صالح بلخی لؤلؤی.

تاریخ ولادت وی در منابع نیامده است. مزّی می نویسد: بلخی به هنگام مرگ 56 سال داشت.1 با توجه به این مطلب و تاریخ وفات وی که با اندکی اختلاف نقل شده، می توان گفت که وی در حدود 175 هـ به دنیا آمده است. وی اهل بلخ بود و نزد ابن نمیر، وکیع و دیگران حدیث فرا گرفت. علمای رجال ابویحیی را عالم، فاضل، صاحب رأی و ثقه دانسته و گفته اند: او از جمله کسانی بوده که در برابر بدعت گذاران موضع می گرفته است.2 بنا بر نوشته برخی، ابویحیی از محدثان و حافظان حنفی بود.3 کسانی چون احمد بن یسار مروزی، عبدالصمد بن سلیمان و جعفر فریابی از او حدیث نقل کرده اند. وی در ذی حجه سال 230 و به نقلی در محرم سال 232 در 56 سالگی در