اعلام النبلاء 3/494.
[8] ــ تاریخ الاسلام 4/208.
[9] ــ الاستیعاب 2/523.
[10] ــ لسان المیزان 2/493.
[11] ــ الاستیعاب 1/523.
[12] ــ مختصر تاریخ دمشق 9/74.
[13] ــ المعارف 346.
[14] ــ الاعلام 3/53.
[15] ــ الاستیعاب 2/526.
[16] ــ الطبقات الکبری 7/99.
[17] ــ سیر اعلام النبلاء 3/496 دائرة المعارف تشیع 8/560 و561.
[18] ــ تاریخ الطبری 5/290 الوافی بالوفیات 15/13.
[19] ــ الاعلام 3/53.
[20] ــ الفهرست (الندیم) 101.
[21] ــ الکامل فی التاریخ 3/493 الطبقات الکبری 7/100.
[22] ــ سیر اعلام النبلاء 3/496.
[23] ــ تاریخ الاسلام 4/210.*

دیگر منابع: شذرات الذهب 1/59 البدایة و النهایه 8/61 الذریعه 1/331 مناقب آل ابی طالب 4/10.

زیاد ـ حذّاء (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابوعبیده زیاد بن عیسی (رجاء) حذاء کوفی.

جزو اصحاب امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) بود و از آن دو بزرگوار حدیث نقل کرد.1 نجاشی ابوعبیده را از محدثان معروف شیعه، موثق و صحیح الروایه دانسته و می نویسد: او در نزد آل محمد موقعیت و منزلتی نیکو داشت و در یک سفر امام باقر(علیه السلام)را از مدینه تا مکه مشایعت کرد.2 امام صادق(علیه السلام) او را از اهل بیت(علیهم السلام)شمرده است.3 کسانی چون ابوایوب خزاز، فضل بن عثمان و جمیل بن صالح از او روایت نقل کرده اند.4 ابوعبیده در زمان حیات امام صادق(علیه السلام)از دنیا رفت و امام بر سر قبرش حاضر شد و در حقش دعا کرد.5 او دارای کتاب حدیثی بود که علی بن رئاب از آن روایت کرده است.6

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 122 و 202.
[2] ــ رجال النجاشی 1/388.
[3] ــ اعیان الشیعه 7/79.
[4] ــ جامع الرواة 1/336.
[5] ــ اختیار معرفة الرجال 368.
[6] ــ رجال النجاشی 1/388.*

دیگر منابع: خلاصة الاقوال 74 نقد الرجال 141 حاوی الاقوال 1/384 الوجیزه 48 رجال ابن داود 162 رجال البرقی 18 تنقیح المقال 1/456 الذریعه 6/333 قاموس الرجال 4/507 مستدرکات علم رجال الحدیث 3/450.

زیاد ـ قندی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

ابوالفضل زیاد بن مروان قندی انباری بغدادی.

از اصحاب امام صادق و امام کاظم(علیهما السلام)1 بود. نجاشی می نویسد: قندی از موالیان بنی هاشم بود و از آن دو امام بزرگوار حدیث نقل کرده است.2 راویانی چون ابن ابی عمیر،3 یعقوب بن یزید4 و محمد بن اسماعیل زعفرانی5 از او حدیث نقل کرده اند. عده ای از رجال شناسان او را از ارکان گروه واقفی6 و محدثی ضعیف و مردودالروایة7 خوانده اند. طبق گزارش کشّی، او از قوّامان و نمایندگان مالی امام کاظم(علیه السلام) بود. پس از شهادت آن حضرت مبلغ هفتاد هزار دینار از اموال امام نزد وی ماند، از این رو زیاد امامت امام رضا(علیه السلام) را نپذیرفت و درصدد تطمیع و تهدید یونس بن عبدالرحمان، مدافع امامت امام رضا(علیه السلام)برآمد.8 با این همه، گروهی از دانشمندان علم حدیث و رجال، زیاد را اهل ورع، عالم، فقیه، ثقه و صحابی خاص امام کاظم(علیه السلام)9 شمرده اند. کتاب الحدیث10 و اصل اثر اوست.11

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 198 و 350.
[2] ــ رجال النجاشی 1/389.
[3] ــ جامع الرواة 1/338.
[4] ــ الفهرست (طوسی) 72.
[5] ــ هدایة المحدثین 68.
[6] ــ اختیار معرفة الرجال 466.
[7] ــ خلاصة الاقوال 223.
[8] ــ اختیار معرفة الرجال 467 و 493.
[9] ــ الارشاد 2/247 و 248.
[10] ــ الذریعه 6/333.
[11] ــ همان 2/150.*

دیگر منابع: رجال البرقی 49 رجال ابن داود 454 معجم رجال الحدیث 7/315 الوجیزه 48.

زیاد ـ کوفی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

زیاد بن ابی حلال کوفی.

برخی اتحادش را با زید بن ابی حلال محتمل دانسته اند.1 وی از یاران و اصحاب امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) بود2 و از امام صادق(علیه السلام)و عبدالله بن ابی یعفور حدیث شنید. محمد بن ولید،3 قاسم بن اسماعیل،4 ابوسعید مکاری و ابن ابی عمیر از جمله کسانی اند که از او روایت کرده اند.5 زیاد در نقل روایت، فردی موثق بود.6 کتاب الحدیث از آثار اوست.7

پی نوشت ها

[1] ـ دائرة المعارف الشیعیة العامه 10/222.
[2] ــ رجال الطوسی 124و198. 3 ـ رجال النجاشی 1/390.
[4] ــ الفهرست (طوسی) 73.
[5] ــ تنقیح المقال 1/453.
[6] ــ رجال النجاشی 1/390.
[7] ــ الذریعه 6/333.*

دیگر منابع: منهج المقال 151 معجم رجال الحدیث 7/300 مجمع الرجال 3/65 نقد الرجال 140 مستدرکات علم رجال الحدیث 3/442 اعیان الشیعه 7/73 کامل الزیارات 329 طرائف المقال 1/465 رجال ابن داود 161.