زیاد ـ کوفی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابوعتاب زیاد بن مسلم کوفی.

از راویان شیعه1 و از اصحاب امام صادق(علیه السلام)2 بود و از ایشان روایت کرده است. ابواسماعیل ثابت بن شریح صائغ انباری از جمله کسانی است که از زیاد نقل روایت کرده است. نجاشی وی را توثیق کرده است.3 کتاب الحدیث از آثار اوست.4

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/390.
[2] ــ رجال الطوسی 198.
[3] ــ رجال النجاشی 1/390.
[4] ــ الذریعه 6/334.*

دیگر منابع: خلاصة الاقوال 74 رجال ابن داود 161 منهج المقال 151 تنقیح المقال 1/454 اعیان الشیعه 7/74 و82 معجم رجال الحدیث 7/307 و 321 الفهرست (طوسی) 73 دائرة المعارف الشیعیة العامه 10/223 قاموس الرجال 4/210 نقد الرجال 142 مجمع الرجال 3/73.

زیاده ـ عذری (م حدود 54 هـ )

ابومِسْوَر زیادة بن زید عذری.

تاریخ تولدش به دست نیامد. وی از خاندان بنی ثعلبه، از شاعران مدینه، و معاصر و داماد شاعر معروف هدبه بن خشرم بود.1 او در مدینه و در زمان امارت سعید بن عاص که از طرف معاویه والی مدینه بود، می زیست.2 از او اشعاری چند برجای مانده است.3 عُذری حدود 54 هـ به دست برادرزنش، هدبه بن خشرم به قتل رسید.4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 2/2/272.
[2] ــ طبقات الشعراء (مرزبانی) 407.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 180.
[4] ــ تاریخ التراث العربی 2/2/272و الاغانی 21/262.*

دیگر منابع: الشعر و الشعراء 464 الاعلام 8/78 لغت نامه 14/20711.

زیاد ـ همدانی (م 150 هـ )

ابوجارود زیاد بن منذر همدانی خارقی.

از اصحاب امام باقر و امام صادق(علیهما السلام)بود1 و از آن دو بزرگوار،2 زید بن علی،3 اصبغ بن نباته، عطیه عوفی و دیگران روایت کرده است.4 وی را از یاران امام سجاد(علیه السلام)نیز دانسته اند.5 کثیر بن عیاش، ابوبصیر، ابومالک حضرمی و زیاد بن عیسی از وی روایت کرده اند.6 نابینا متولد شد و پس از قیام زید بن علی تغییر عقیده داد7 و به زیدیه پیوست8 و سپس فرقه جارودیه، از زیدیه را بنیان نهاد.9 این فرقه را سرحوبیه هم گفته اند، زیرا امام باقر(علیه السلام)ابومنذر را سرحوب نامید و فرمود که این نام شیطانی کور است.10 همچنین امام صادق(علیه السلام) وی را در زمره کافران و دروغگویان شمرده و لعن کرده است.11 مرگش را بین سال های 150 تا 160 هـ نوشته اند.12

ابوجارود صاحب اصل13 و همچنین کتاب تفسیری است که از امام باقر(علیه السلام)روایت کرده است.14

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 122 و197.
[2] ــ رجال النجاشی 1/388.
[3] ــ خلاصة الاقوال 223.
[4] ــ اختیار معرفة الرجال 103، 106 و 113 تاریخ الاسلام 9/140.
[5] ــ الذریعه 4/251.
[6] ــ جامع الرواة 1/339.
[7] ــ رجال النجاشی 1/387 و388.
[8] ــ رجال الطوسی 122.
[9] ــ الفهرست (الندیم) 36.
[10] ــ اختیار معرفة الرجال 229.
[11] ــ همان 230.
[12] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 3/387.
[13] ــ الذریعه 2/150.
[14] ــ همان 4/251.*

دیگر منابع: التاریخ الکبیر 3/371 میزان الاعتدال 2/94 معالم العلماء 52 معجم رجال الحدیث 7/322 المجروحین 1/306 جامع المقال 69.

زید ـ ابن معتمر (م حدود 285 هـ )

ابومعتمر زید بن احمد بن زید بن معتمر بغدادی، مشهور به ابن معتمر.

از مردم بغداد،1 اهل ادب2 و مؤلف کتاب السجاعة و تلقیح البلاغه است. او در این کتاب آل احمد بن عیسی بن شیخ شیبانی(م 285 هـ ) را مدح کرده است.3

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 1/376.
[2] ــ لغت نامه دهخدا 1/310.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 171.*

زید ـ جُهنی (م96 هـ )

ابوسلیمان زید بن وهب جُهنی کوفی همدانی.

دوران جاهلیت را درک کرد.1 در زمان حیات پیامبر(صلی الله علیه وآله)اسلام آورد، ولی حضرت را درک نکرد.2 او ساکن کوفه بود3 و از خواص4 یاران علی(علیه السلام)و فرزندانش بود5 و از آن حضرت حدیث آموخت،6 چنان که قرآن را نزد ابن مسعود فراگرفت.7 زیدبن وهب همچنین از ابوذر غفاری، ابن مسعود و جمعی دیگر روایت نقل کرده است.8 راویانی چون اعمش، حکم بن عیینه، سلمة بن کهیل،9 و ابومنصور