العبر 1/307 الجرح و التعدیل 4/13 الوافی بالوفیات 15/215 شذرات الذهب 2/53.

سعید ـ سائق الحاج (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابوحنیفه سعید بن بیان سائق الحاج همدانی کوفی.

سعید را سائق الحاج نامیده اند، چون هر ساله سرپرستی حجاج را از کوفه تا مکه به عهده داشت.1 وی از محدثان شیعه2 و از اصحاب امام صادق(علیه السلام)بود3 و از محضر ایشان4 و یونس بن عمار بهره علمی برد و بر راویانی مانند محمد بن زیاد،5 عبیس بن هشام ناشری6 و ابن ابی عمیر استادی کرد.7 برخی او را فردی مورد اعتماد،8 و برخی نیز مذموم دانسته اند.9 از او اثری به نام کتاب الحدیث باقی مانده است.10

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (طوسی) 188.
[2] ــ رجال النجاشی 1/409.
[3] ــ رجال الطوسی 204.
[4] ــ رجال النجاشی 1/409.
[5] ــ معجم رجال الحدیث 8/112.
[6] ــ رجال النجاشی 1/409.
[7] ــ الفهرست (طوسی) 188.
[8] ــ رجال النجاشی 1/409.
[9] ــ رجال ابن داود 457.
[10] ــ الذریعه 6/307.*

دیگر منابع: رجال البرقی 43 خلاصة الاقوال 80 نقد الرجال 150 ایضاح الاشتباه 192 هدایة المحدثین 72 منهج المقال 161.

سعید ـ ضبیعی (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

سعید بن یسار بن عجیل کوفی حنّاط عجلی ضبیعی.

اهل کوفه و از موالی بنی ضبیعة بن عجل بن لجیم بود.1 او صحابی امام باقر،2 امام صادق3 و امام کاظم(علیهم السلام)4 بود و از امام صادق و امام کاظم(علیهما السلام)روایت کرده است.5 همچنین افرادی مانند محمد بن ابی حمزه، صفوان بن یحیی، علی بن نعمان، ابان بن عثمان، مفضل، عثمان بن عیسی و حسین بن موسی از وی روایت کرده اند.6 نجاشی او را توثیق کرده و گفته است که ایشان دارای کتابی است که محمد بن ابی حمزه آن را روایت کرده است.7 در برخی منابع از آن به کتاب الحدیث تعبیر شده است.8 کتاب الاصل را نیز از آثار او برشمرده اند.9

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1 / 410.
[2] ــ رجال البرقی 15.
[3] ــ رجال الطوسی 204.
[4] ــ رجال ابن داود 172.
[5] ــ خلاصة الاقوال 80 .
[6] ــ جامع الرواة 1 / 364.
[7] ــ رجال النجاشی 1 / 410.
[8] ــ الذریعه 6 / 336.
[9] ــ الفهرست (طوسی) 77.*

دیگر منابع: جامع المقال 71 تنقیح المقال 2 / 35 معجم رجال الحدیث 8 / 142 طرائف المقال 1 / 475.

سعید ـ طالقانی (م 244 هـ )

ابوبکر سعید بن یعقوب طالقانی.

به گفته سمعانی، وی منسوب به طالقان خراسان، شهری واقع در میانه مرو و بلخ در نواحی کوهستانی بود،1 ولی بعدها به بغداد مهاجرت کرد و در آنجا اقامت گزید. وی نزد اساتیدی چون ابن مبارک، وکیع بن جراح، حماد بن زید و اسماعیل بن عیّاش دانش آموخت.2 ذهبی، طالقانی را فردی جوّال و رحّال توصیف کرده،3 ولی در منابع دیگر سخنی از مسافرت و مهاجرت وی به بلاد مختلف به میان نیامده، جز آنکه از موطن اصلی خویش طالقان به بغداد رفته است. ابن حجر نیز به نقل از حاکم نیشابوری، آورده است که طالقانی از محدثان بنام زمان خویش در خراسان بود و زمانی به نیشابور مسافرت کرده و در آنجا به نقل حدیث اشتغال داشت. از جمله شاگردان وی که در نیشابور از وی استماع حدیث کرده اند، ذهلی و معاصرین او را می توان نام برد. طالقانی را فردی مورد اعتماد و راستگو دانسته اند.4 وی زمانی نیز در بغداد کرسی تدریس داشت و شاگردانی همچون ابوبکر أثرم، ابوزرعه رازی و عبدالله بن احمد بن حنبل از وی حدیث روایت کرده اند.5 از ابوبکر أثرم نقل است که طالقانی را در محضر احمد حنبل مشاهده کرده که درباره حدیث مذاکره می کردند.6 وی دارای تألیفی به نام کتاب الصحابه بوده است.7 درگذشت او را به سال 2408 یا 244 هـ در بغداد ذکر کرده اند.9

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 4/29 و 30.
[2] ــ تاریخ بغداد 9/89.
[3] ــ تذکرة الحفاظ 2/460.
[4] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4/103.
[5] ــ تاریخ بغداد 9/89.
[6] ــ کشف الظنون 2/1432.
[7] ــ الثقات 8/270.
[8] ــ تهذیب الکمال 11/124.
[9] ــ تاریخ بغداد 9/89.*

دیگر منابع: الکنی و الاسماء (مسلم) 13 التاریخ الصغیر 2/349 اخبار القضاة 1/372 تقریب التهذیب 1/309 معجم المؤلفین 4/214.