سعید ـ عدوی (م 156 هـ )

ابونصر سعید بن مهران بصری عدوی یشکری، ابن ابی عروبه.

از موالی بنی یشکر1 یا بنی عدی بن یشکر و ساکن بصره بود.2 وی از تابعین و اولین کسی بود که سنن نبویه را تصنیف کرد. از افرادی مانند قتاده، نضر بن انس بن مالک، حسن بصری، محمد بن سیرین، ابورجاء عطاردی، عبدالله داناج و مطر وراق روایت کرده و همچنین افرادی مانند شعبه، سفیان ثوری، روح بن عباده، نضر بن شمیل، اسماعیل بن عُلیّه، یزید بن هارون و یزید زریع از وی روایت کرده اند.3 رجال نویسان اهل سنت وی را محدث، فقیه، حافظ، عالم بصره و از افراد مورد اعتماد به شمار آورده اند.4 بعضی او را به قدریّه منسوب کرده اند.5 کتاب السنن اثر وی می باشد.6 ابن ابی عروبه در آخر عمر عقلش را از دست داد7 و سرانجام در سال 156 هـ درگذشت.8 اختلاف هایی در سال وفات او دیده می شود.9

پی نوشت ها

[1] ـ الثقات 6 / 360.
[2] ــ الجرح و التعدیل 654.
[3] ــ سیر اعلام النبلاء 6 / 413.
[4] ــ معجم المؤلفین 4/232 تاریخ الاسلام 9/403.
[5] ــ الوافی بالوفیات 15 / 242.
[6] ــ تقریب التهذیب 1 / 302.
[7] ــ المعارف 508.
[8] ــ معجم المؤلفین 4 / 232.
[9] ــ الثقات 6 / 360 الوافی بالوفیات 15 / 263.*

دیگر منابع: میزان الاعتدال 2/151 الاعلام 3 / 98 شذرات الذهب 1 / 239 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4 / 64.

سعید ـ عطار (زنده در 269 هـ )

سعید بن سعدون عطار.

او از عالمان به علم آداب بود علمی که از کیفیت سخن گفتن و استدلال برای اثبات مدعا بین مناظرین بحث می کند1 و کتابی به نام کتاب الاوائل در همین زمینه تألیف نموده است.2 او در زمان معتمد عباسی (خلافت 256 ـ 279 هـ ) می زیست و به همراه عده ای که از مصر به سوی دمشق می رفتند، در مراسم خلع ابواحمد موفق از ولایتعهدی شرکت کرد. این مراسم در روز ذی قعده سال 269 بوده است.3

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 1/38. 2 ـ الفهرست (الندیم) 197.
[3] ــ ولاة مصر 252.

سعید ـ قرشی (15 ـ 94 هـ )

ابومحمد سعید بن مسیب بن حزن بن ابیوهب بن عمرو بن عائذ قرشی مخزومی مدنی مدنف.

در سال دوم یا چهارم از خلافت عمر در مدینه متولد شد.1 بخشی از دانش خویش را نزد زید بن ثابت،2 سعد بن ابیوقاص، ابن عباس و ابن عمر فرا گرفت.3 همچنین علم انساب را نزد عبدالله بن ثعلبة بن صغیر آموخت.4 او از حضرت علی(علیه السلام)، عمر بن خطاب، عثمان بن عفان و سعد بن ابیوقاص حدیث روایت کرده است.5 محمد بن مسلم بن شهاب زهری، قتادة بن دعامه و یحیی بن سعید انصاری و دیگران از وی روایت نقل کرده اند.6 او یکی از فقهای هفتگانه مدینه و از مفتیان ایشان7 و فردی مورد اعتماد بود.8 وی در تعبیر خواب تبحر زیاد داشت و آن را از اسماء، دختر ابوبکر آموخته بود.9 سعید زندگی خود را با چهارصد دیناری که داشت و با آن تجارت روغن می کرد، اداره می نمود.10 او از ناحیه یک چشم، نابینا بود.11 سرانجام در سال 94 هـ 12 در زمان خلافت ولید بن عبدالملک (125 ـ 126 هـ ) در حالی که 75 یا حدود هشتاد سال داشت،13 در مدینه درگذشت.14 در تاریخ وفاتش اختلاف است.15 وی دارای تألیفی به نام کتاب التعبیر بوده است.16

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 4/218.
[2] ــ الطبقات الکبری 2/380.
[3] ــ تذکرة الحفاظ 1/55.
[4] ــ الجرح و التعدیل 4/60.
[5] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4/84 .
[6] ــ الجرح و التعدیل 4/59.
[7] ــ الطبقات الکبری 2/379.
[8] ــ البدایة والنهایه 9/100.
[9] ــ سیر اعلام النبلاء 4/235.
[10] ــ تهذیب الکمال 11/74.
[11] ــ البدایة و النهایه 9/100.
[12] ــ النجوم الزاهره 1/228.
[13] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4/86 .
[14] ــ طبقات الفقهاء 57.
[15] ــ وفیات الاعیان 2/378.
[16] ــ کشف الظنون 2/1405.*

دیگر منابع: شذرات الذهب 1/102 العبر 1/82 .

سعید ـ کلابی (قرن سوم هجری)

ابوعثمان سعید بن ضمضم بن صلت کلابی.

اهل بصره بود و به حسن بن سهل جعدی پیوست و از شاعران فصیح زبان بصره به شمار می رفت.1 فرزند او محمد ابومهدی (زنده در280 هـ ) قصایدی را در مدح محمد بن عبدالله بن طاهر به نظم