6 ـ جامع الرواة 1/375. 7 ـ الذریعه 6/336. 8 ـ رجال النجاشی 1/412.

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 78 اختیار معرفة الرجال 474 خلاصة الاقوال 77 منهج المقال 172 نقد الرجال 159 الوجیزه 51 رجال ابن داود 176 معالم العلماء 56.

سلیمان ـ حارثی (190 ـ 272 هـ )

ابوایوب سلیمان بن وهب بن سعید حارثی کاتب.

سال 190 هـ در خانواده ای صاحب منصب، در شهر واسط چشم به جهان گشود و از همان کودکی به فراگیری علوم ادبی پرداخت1 و جزو بزرگان و فضلای بغداد در آن عصر قرار گرفت و بیشتر عمرش را در دربار خلفا سپری کرد و در چهارده سالگی برای امر کتابت به دربار مأمون (خلافت 198 ـ 218 هـ ) و ایتاخ و اشناس که از وزرای ترک بودند، راه یافت. شعرای بزرگی مانند بحتری و ابی تمام طائی در مدح سلیمان و برادرش حسن اشعاری را سروده اند.2

وی در سال 247 هـ مأمور خراج دربار عباسیان بود3 و به سال 256 هـ در دوره خلافت مهتدی (255 ـ 256 هـ ) به منصب وزارت رسید و سپس در سال 263 هـ برای مرتبه دوم در دوره خلافت معتمد (256 ـ 279 هـ ) برای وزارت برگزیده شد اما پس از یک سال از وزارت عزل گردید و سرانجام در دوره وزارت صاعد بن مخلد4 و خلافت موفق عباسی گرفتار زندان شد و روز سه شنبه 17 صفر سال 272 در زندان از دنیا رفت.5 وی اثری به نام دیوان رسائل داشته است.6

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 13/127.
[2] ــ وفیات الاعیان 2/415.
[3] ــ ولاة مصر 229.
[4] ــ تاریخ الطبری 10/9.
[5] ــ سیر اعلام النبلاء 13/127.
[6] ــ الفهرست (الندیم) 136.*

دیگر منابع: الکامل فی التاریخ 7/418 المنتظم 12/251 تاریخ الاسلام 20/364 الوافی بالوفیات 15/440 الاغانی 23/143 البدایة و النهایه 11/50 الاعلام 3/137 معجم المؤلفین 4/279 هدیة العارفین 1/395 النجوم الزاهره 3/37.

سلیمان ـ خشنی (م حدود 150 هـ )

ابوثابت سلیمان بن سعد خشنی کاتب.

خشنی منسوب به قبیله ای از قبایل قضاعه است1 که سلیمان با آن رابطه ولاء داشت. سلیمان در اصل اهل اردن بود، ولی در دمشق در منطقه باب الفرادیس سکونت داشت. از عبدالملک و زهری حکایاتی نقل کرده است. عبدالله بن نعیم اردنی و یحیی بن سعید انصاری از او حکایت کرده اند. به دوران عبدالملک (حکومت 65 ـ 86 هـ )، ولید (حکومت 86 ـ 96 هـ )، سلیمان (حکومت 96 ـ 99 هـ ) و عمر بن عبدالعزیز (حکومت 99 ـ 86 هـ ) سمت کتابت و نویسندگی دیوان رسائل را داشت و بعد از مرگ سرجون بن منصور، نخستین مسلمانی بود که بر این کار گماشته می شد و اولین شخصی شمرده می شد که دیوان ها را که به رومی نوشته شده بود، به عربی برگرداند. در زمان عمر بن عبدالعزیز (حکومت 99 ـ 101 هـ ) به جهت لغزشی که از او صادر شد، از این کار بر کنار شد.2 از آثار او می توان به ترجمه دیوان رسائل اشاره کرد.3 زرکلی تاریخ وفاتش را حدود 105 هـ ثبت کرده است.4

پی نوشت ها

[1] ـ اللباب فی تهذیب الانساب 1 / 446.
[2] ــ الوافی بالوفیات 15/390.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 303.
[4] ــ الاعلام 3 / 126.*

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 7/98 مختصر تاریخ دمشق 1/161.

سلیمان ـ دیلمی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابومحمد سلیمان بن عبدالله دیلمی.

اصالتاً کوفی است، ولی از آنجا که در تجارت های خود به خراسان، به خریدن اسیران دیلم بیشتر اشتغال داشت، وی را دیلمی گفته اند.1 برخی او را از یاران2 و راویان3 امام صادق(علیه السلام)دانسته اند. نجاشی او را تضعیف کرده و حتی نسبت غلوّ و دروغگویی را درباره اش نقل کرده است. همچنین از کتاب او به نام یوم و لیله که فرزندش محمد آن را روایت کرده، خبر داده است.4 در کتب رجالی نام سلیمان دیلمی، سلیمان بن زکریا نیز آمده است. منشأ این سخن، گفته ابن غضائری است که می گوید: سلیمان بن زکریا دیلمی از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده و غالی و دروغگوست.5

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/412.
[2] ــ همان.
[3] ــ رجال ابن داود 459.
[4] ــ رجال النجاشی 1/412.
[5] ــ خلاصة الاقوال 225.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 78 نقد الرجال 161 معجم رجال الحدیث 8/286 قاموس الرجال 4/474 الذریعه 6/337.