سلیمان ـ دیلمی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

سلیمان بن زکریا دیلمی.

وی از امام صادق(علیه السلام) روایت نقل کرده1 و غضائری او را دروغگو و غالی دانسته است.2 کتاب الحدیث به وی نسبت داده شده است.3 دو نفر با عنوان سلیمان دیلمی شناخته شده اند: یکی، سلیمان بن زکریا دیلمی و دیگری، ابومحمد سلیمان بن عبدالله دیلمی. بعضی احتمال داده اند که این دو، نام یک نفر باشد،4 ولی احتمال تغایر نیز وجود دارد.5

پی نوشت ها

[1] ـ مجمع الرجال 3 / 165.
[2] ــ خلاصة الاقوال 225.
[3] ــ الذریعه 6 / 337.
[4] ــ قاموس الرجال 4 / 473 معجم رجال الحدیث 8 / 286.
[5] ــ خلاصة الاقوال 225.*

دیگر منابع: نقد الرجال 161 منتهی المقال 3 / 393 حاوی الاقوال 3 / 484 نقد الرجال 161 جامع الرواة 1 / 380.

سلیمان ـ زهرانی (حدود 140 ـ 234 هـ )

ابوربیع سلیمان بن داود عتکی زهرانی بصری ازدی.

در حدود 140 هـ در بصره به دنیا آمد،1 لکن در بغداد سکونت داشته و در آنجا به نقل حدیث می پرداخت.2 ابوربیع که از محدثان بزرگ به شمار می آمد، علم حدیث را نزد اسماعیل بن جعفر، جریر بن حازم، حماد بن زید، سفیان بن عیینه، مالک بن انس و عبدالله بن مبارک فرا گرفته بود و کسانی چون بخاری، مسلم، ابوداود، ابوالقاسم بغوی، نسائی و ابوزرعه از او حدیث نقل کرده اند.3 ابوربیع که فردی حافظ، مقری و محدث بود، آثاری مانند جامع فی القراءات4 و المصنف در علم حدیث5 را نوشته و پس از عمری طولانی در رمضان سال 234 در بصره از دنیا رفت.6

[1] ـ معجم المؤلفین 4/262.
[2] ــ تاریخ بغداد 9/38.
[3] ــ تهذیب الکمال 11/423.
[4] ــ سیر اعلام النبلاء 10/676.
[5] ــ الاعلام 3/125.
[6] ــ الانساب 3/180.*

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 17/181 التاریخ الکبیر 4/11 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4/190 العبر 1/328 غایة النهایه 413 الجرح و التعدیل 4/113 المعارف 527 تقریب التهذیب 1/324 الوافی بالوفیات 15/389 تذکرة الحفاظ 2/468.

سلیمان ـ سجستانی (202 ـ 275 هـ )

ابوداود سلیمان بن اشعث بن اسحاق سجستانی ازدی.

از اهالی سیستان بود.1 سال 202 هـ به دنیا آمد و حدود بیست سالگی برای فراگیری علوم به شهرهای خراسان، عراق، شام و مصر مسافرت کرد و در این مسافرت ها از کسانی چون مسلم بن ابراهیم، احمد بن حنبل و عثمان بن ابی شیبه حدیث شنید.2 سجستانی علم فقه را نزد احمد بن حنبل فرا گرفت. وی می گوید: حدود پانصد هزار حدیث را از پیامبر(صلی الله علیه وآله) گردآوری کردم که 480 هزار آن احادیث را به رشته تحریر درآوردم.3 علمای رجال اهل سنت او را فقیه، عالم، مصنّف و محدثی ثقه، حافظ و پرهیزگار دانسته اند. کسانی مانند ترمذی، نسائی و ابراهیم بن حمدان از او روایت نقل کرده اند.4 سرانجام، در شوال سال 275 در بصره از دنیا رفت و عباس بن عبدالواحد هاشمی بر او نماز گزارد.5

آثار او عبارت اند از: ناسخ القرآن و منسوخه السنن فی الحدیث دلائل النبوه المراسیل المسائل (مجموعه سؤالاتی از احمد بن حنبل) التفرد فی السنن6 معرفة الاوقات فضائل الانصار الأخوه البعث و النشور الملاحم الدعوات و الزهد.7 گفتنی است دانشمند شیعی عبدالعزیز بن یحیی جلودی (م 302 هـ ) درباره سلیمان بن اشعث کتابی با عنوان اخبار ابی داود تألیف کرده است.8

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیة الکبری 2/293.
[2] ــ تاریخ بغداد 9/56.
[3] ــ تاریخ الاسلام 20/360.
[4] ــ تهذیب الکمال 11/364.
[5] ــ تاریخ بغداد 9/59.
[6] ــ هدیة العارفین 1/395.
[7] ــ کشف الظنون 2/1274، 1387، 1402، 1405، 1418، 1423، 1462 و 1739.
[8] ــ الذریعه 1/316.*

دیگر منابع: البدایة و النهایه 11/541 المنتظم 12/269 الثقات 8/282 وفیات الاعیان 2/404 العبر 1/396 تذکرة الحفاظ 2/591 مختصر تاریخ دمشق 10/109 شذرات الذهب 2/167 معجم المؤلفین 4/255 کشف الظنون 1/760 تنقیح المقال 2/55 تاریخ مدینة دمشق 22/191 الانساب 3/225 الوافی بالوفیات 13/121 طبقات الحنابله 1/161 الاعلام 3/122 لباب الالباب 2/105 معجم المفسرین 1/215 طبقات الفقهاء (شیرازی) 171 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4/169 مرآة الجنان 2/141 سیر اعلام النبلاء 13/203 دول الاسلام 152 هدیة الاحباب 19 طبقات المفسرین (داوودی) 1/207 تقریب التهذیب 1/321.