5/103.
[4] ــ هدیة العارفین 1/380.
[5] ــ الفهرست (الندیم) 355.
[6] ــ عیون الانباء 230.*

دیگر منابع: کشف الظنون 1/2 معجم المؤلفین 4/201 تاریخ الحکماء 207 تاریخ مختصر دول 147 الوافی بالوفیات 15/74 الاعلام 3/69.

شاناق ـ هندی (زنده در قرن دوم هجری)

شاناق هندی یکی از پزشکان با تجربه و مشهور هند بود و در همان جا می زیست.1 او علاوه بر طب، در علم نجوم و حکمت نیز تبحر، و نزد پادشاهان هند تقرب و احترام ویژه ای داشت. وی کتاب های بسیاری در طب و علم نجوم تألیف نمود از جمله کتاب السموم در پنج مقاله، کتاب المنتحل الجوهر که برای بعضی از ملوک هند تألیف کرد و منکه هندی آن را از زبان هندی به زبان فارسی برگرداند، کتاب البیطرة در علم نجوم و کتاب الآداب در پنج باب.2 تاریخ وفاتش به دست نیامد، ولی چون معاصر منکه هندی بود و منکه در زمان هارون الرشید (خلافت 170 ـ 193 هـ ) می زیست،3 حیاتش در اواخر قرن دوم بوده است.

پی نوشت ها

[1] ـ عیون الانباء 474.
[2] ــ الفهرست (الندیم) 378.
[3] ــ عیون الانباء 474 و 475.*

دیگر منابع: تاریخ التراث العربی 4/386 و 88 لغت نامه دهخدا 9/1238.

شاه ـ کرمانی (م حدود 270 هـ )

ابوالفوارس شاه بن شجاع کرمانی.

خاندانش اصالتاً از مرو بودند.1 وی را از شاهزادگان کرمان دانسته اند که به زهد و پرهیزگاری روی نهاد و خودش را از نامحرمان و شهوات مادی برحذر می داشت و به حلال و حرام توجه داشت. او با بزرگانی از عصرش که اهل تقوا بودند همچون ابوتراب نخبشی، اباعبید بسری و دیگران همنشینی داشت.2 زمانی به همراه شاگردش ابوعثمان حیری به نیشابور مسافرت کرد و به حضور ابوحفص نیشابوری (م 270هـ ) از مشایخ و بزرگان صوفیه رسید.3 به گفته ذهبی، کتاب ها و رسایل ابوالفوارس زیاد بوده است که یکی مثلّثه می باشد که آن را مرآة الحکما نامیده بود. وی در حدود 270 هـ درگذشت.4

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الصوفیه 192.
[2] ــ صفة الصفوه 4/62.
[3] ــ طبقات الصوفیه 2/115.
[4] ــ تاریخ اسلام 22/159.*

دیگر منابع: المنتظم 13/126 الوافی بالوفیات 16/91 نفحات الانس 85 عرفای کرمان 70 حلیة الاولیا 10/237 طبقات الاولیاء 360 تذکرة الاولیاء 1/259 لغت نامه دهخدا 9/12400 رساله قشیریه (ترجمه) 810 معجم المؤلفین 4/291.

شبیل ـ ضبعی (حدود 60 ـ 140 هـ )

ابوعمرو شبیل بن عزره بن عمیر ضبعی بصری.

در حدود 60 هـ به دنیا آمد و در بصره می زیست.1 شبیل از علما و خطبای بصره شمرده می شد و در شعر،2 ادبیات عرب، لغت و علم انساب تبحر داشت.3 او علاوه بر همه این علوم، محدث نیز بود و از افرادی چون انس بن مالک و شهر بن حوشب حدیث نقل کرده است. شعبه و جعفر بن سلیمان ضبعی از او روایت کرده اند. یحیی بن معین، از رجالیون معروف اهل سنت او را از راویان ثقه دانسته است،4 ولی ابن حبّان گوید که گاهی اوقات در نقل حدیث خطا می کرد.5 شبیل هفتاد سال بر مذهب شیعه بود، ولی پس از آن به گروه خوارج پیوست و از تشیع دوری جست.6 بلاذری می گوید: او عقیده به خوارج نداشت، ولی اشعاری بر سبیل تقیه در وصف خوارج سرود.7 وی اثری به نام کتاب الغریب در لغت دارد،8 و الندیم با عنوان قصیدة الغریب از آن نام برده است.9 شبیل ضبعی در حدود 140 هـ در بصره درگذشت.10

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 8/36.
[2] ــ الفهرست (الندیم) 196.
[3] ــ المعارف 535.
[4] ــ الجرح و التعدیل 4/381.
[5] ــ الثقات 4/369.
[6] ــ الفهرست (الندیم) 51.
[7] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 4/310.
[8] ــ معجم المؤلفین 4/295. 9 ـ الفهرست (الندیم) 51. 10 ـ المعارف 535.

دیگر منابع: البیان و التبیین 1/343 تاریخ خلیفة بن خیاط 301 تهذیب الکمال 12/373 سمط اللآلی 1/194.

شجاع ـ تهامی (قرن دوم و سوم هجری)

شجاع بن منصور تهامی.

ابن شهرآشوب وی را از شاعران میانه رو (غیرمتعصب) اهل بیت(علیهم السلام) و در شمار شاعرانی همانند فرزدق، دعبل، کمیت و مفجع آورده1 و آقابزرگ تهرانی دیوان شعری را به او نسبت داده است.2 نام و دیوان تهامی در هیچ منبع دیگری یافت نشد، اما از آن رو که در طبقه