اسحاق،2 احمد بن یوسف بن یعقوب جعفی و مرحوم نجاشی صاحب کتاب رجال، با سه واسطه از وی روایت نموده اند.3 وی از راویان مورد اعتماد بوده4 و دارای اثری به نام کتاب الحدیث است.5

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/121.
[2] ــ الخصال 1/136.
[3] ــ رجال النجاشی 2/121.
[4] ــ همان.
[5] ــ الذریعه 6/341.*

دیگر منابع: رجال ابن داود 195 معجم رجال الحدیث 9/251 خلاصة الاقوال 118 نقد الرجال 180 مستدرکات علم رجال الحدیث 4/362 ایضاح الاشتباه 227 نضد الایضاح 178 دائرة المعارف الشیعیة العامه 12/71 تنقیح المقال 2/131.

عباس ـ رازی (م 311 هـ )

ابوالقاسم عباس بن فضل بن شاذان رازی.

قاری و مفسر که از او به عنوان محقق و مجوّد یاد شده است.1 علوم قرآن را از پدرش فضل بن شاذان بن عیسی فراگرفت. محمد بن حمید رازی، محمد بن علی بن شفیق، احمد بن ابی سُریج رازی،2 محمد بن غالب، عباس بن ولید و احمد بن یزید حلوانی دیگر اساتید او بوده اند.3 همچنین از محمد بن علی بن سفیان به نقل حدیث پرداخته است.4 وی که در سال 310 هـ به عنوان یک رزمنده برای جهاد به قزوین رفته بود، در آنجا نیز به نقل حدیث پرداخت. او با واسطه احمد بن ابی سریج از کسائی روایت دارد. ابن مجاهد، محمد بن حسن نقاش، محمد بن احمد بن عمر داجونی، ابوعلی بن حبش،5 ابوبکر بن مقسم، ابوبکر محمد بن حسن انصاری، ابن شنبوذ، عبدالله بن عجلان و برادرش احمد بن عجلال، احمد بن عبیدالله خرطبه، علی بن احمد بن صالح قزوینی و دو پسرش عبدالصمد و قاسم رازی از شاگردان او در فن قرائت و راوی از او بوده اند.6 همچنین ابوعمرو بن حمدان حیری از او روایت کرده است.7 وی در سال 311 هـ در شهر ری درگذشت.8 اثر او المقاطع و المبادی است.9 الندیم بدون این که نامی از آثار او به میان آورد، می نویسد که وی کتاب هایی دارد.10

پی نوشت ها

[1] ـ معرفة القراء الکبار 1/192.
[2] ــ تاریخ الاسلام 23/270.
[3] ــ غایة النهایه 1/352.
[4] ــ معرفة القراء الکبار 1/192.
[5] ــ تاریخ الاسلام 23/270.
[6] ــ غایة النهایه 1/352.
[7] ــ معرفة القراء الکبار 1/192.
[8] ــ تاریخ الاسلام 23/270.
[9] ــ غایة النهایه 1/352.
[10] ــ الفهرست (الندیم) 287.*

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 20/149 سیر اعلام النبلاء 14/267 معرفة القراء الکبار 1/215 التدوین فی اخبار قزوین 3/294.

عباس ـ ریاشی (177 ـ 257 هـ )

ابوالفضل عباس بن فرج بن علی ریاشی بصری بغدادی.

در سال 177 هـ به دنیا آمد.1 اهل بصره2 و از موالی محمد بن سلیمان بن علی هاشمی بود.3 پدر عباس، بنده ریاش از قبیله جذام بود و بدین جهت به ریاشی منسوب شد.4 وی را عالم به تاریخ عرب جاهلی و شعر5 و لغت شمرده و در علم نحو و ادب مقام بالایی برای او قائل اند. از مازنی نقل است که ریاشی برای من کتاب می خواند و او در علم بالاتر از من بود.6 ریاشی به بغداد سفر کرد و مدتی در آنجا به نقل حدیث پرداخت7 و در بصره با ابوالعباس ثعلب ملاقات کرد و مورد احترام او قرار گرفت.8 ریاشی از اساتیدی چون أصمعی، ابوعبید بن المثنی و ابوداود طیالسی بهره برد. از شاگردان وی می توان به محمد بن یزید مبرّد، ابن درید و ابن ابی الدنیا اشاره کرد.9 در سال 257 هـ که واقعه صاحب زنج در بصره رخ داد و سپاه صاحب زنج به قتل و غارت شهر پرداخته و آن را به آتش کشیدند، ریاشی در مسجد بصره در حال اقامه نماز ظهر بود که مهاجمان ریخته و با شمشیر او را به قتل رساندند.10 آثار وی عبارت اند از: الابل الخیل ما اختلف اسمائه من کلام العرب11 و نیز اشعاری دارد.12

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 5/62.
[2] ــ الثقات 8/513.
[3] ــ تاریخ بغداد 12/138.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 63.
[5] ــ معجم المؤلفین 5/62.
[6] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 5/125.
[7] ــ تهذیب الکمال 14/237.
[8] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 5/125.
[9] ــ تاریخ الاسلام 19/172.
[10] ــ المنتظم 12/132.
[11] ــ هدیة العارفین 1/437.
[12] ــ معجم المؤلفین 5/62.*

دیگر منابع: البدایة و النهایه 11/29 العبر 1/369 شذرات الذهب 2/136 الاعلام 3/264 ایضاح المکنون 2/261 فرهنگ بزرگان 259 الکامل 7/250 تذکرة الحفاظ 2/502 المعارف 177.

عباس ـ شامی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

عباس بن هلال شامی.

از موالی امام کاظم1 و از اصحاب و یاران امام رضا2(علیهما السلام)بود. او از امام رضا(علیه السلام)روایت نمود3 و کسانی چون محمد بن ولید بن خالد