عبدالله ـ افریقی (128 ـ 190 هـ )

ابوعبدالرحمان عبدالله بن عمر بن غانم افریقی رُعَیْنی مغربی.

در سال 128 هـ 1 در افریقا زاده شد2 و در همان جا زیست.3 دانش خویش را از کسانی چون عبدالرحمان بن زیاد، مالک بن انس، اسرائیل بن یونس4 و داود بن قیس5 آموخت و از ایشان حدیث شنیده و روایت کرده است. وی فقیه و محدثی صاحب نام بود6 و جهت کسب دانش به سرزمین شام و عراق نیز مسافرت کرد.7 محدثانی چون عبدالله بن مسلمه8 و محمد بن خشیش قیروانی9 از ایشان روایت کرده اند. او از محدثان مورد اعتماد بود10 و زمانی از جانب هارون الرشید (خلافت 170 ـ 193 هـ )11 قضاوت افریقا را بر عهده داشت و تا آخر عمر در آن منصب باقی بود.12 وی آنچه را که از مالک بن انس شنیده بود، در کتابی گردآوری نموده و با عنوان دیوان ابن غانم نام گذاری کرده است.13 سرانجام در ربیع الثانی سال 190 14 در قیروان درگذشت.15

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 1/197.
[2] ــ تهذیب الکمال 15/344.
[3] ــ الاعلام 4/109.
[4] ــ تاریخ الاسلام 12/219.
[5] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 5/331.
[6] ــ تقریب التهذیب 1/435.
[7] ــ الانساب 1/197.
[8] ــ الجرح و التعدیل 5/110.
[9] ــ المجروحین والضعفاء 2/39.
[10] ــ المنتظم 9/186.
[11] ــ الاعلام 4/109.
[12] ــ میزان الاعتدال 2/464.
[13] ــ معجم المؤلفین 6/97 الاعلام 4/109.
[14] ــ المنتظم 9/186.
[15] ــ الاعلام 4/109.*

دیگر منابع: فرهنگ زندگی نامه ها 1/618 لغت نامه دهخدا 9/13868 دائرة المعارف الشیعیة العامه 12/345.

عبدالله ـ اُمَوی (م200 هـ )

ابوصفوان عبدالله بن سعید بن عبدالملک بن مروان أموی دمشقی قرشی مروانی.

از نوادگان مروان بن حکم اموی (حکومت 64 ـ 65 هـ ) بود و در مکه می زیست.1 به جهت فرا گیری دانش و تحصیلات، به نواحی مکه و به جمع بادیه نشینان داخل شد و با دانشمندان و فصحای عرب ملاقات نموده و علومی را فراگرفت.2 به گفته خویش، مدتی شاگرد یحیی بن یحیی غسّانی بوده و علوم لازم را از وی فراگرفته است.3 به علاوه، از محدثانی چون یونس بن یزید ایلی،4 ابن جریح،5 اسامة بن زید لیثی6 و ثور بن یزید7 حدیث شنیده و روایاتی نقل کرده است. کسانی چون نعیم بن حماد،8 قتیبة بن سعید9 و احمد بن حنبل10 از ایشان روایت کرده اند. برخی وی را سرآمد فقهای قرشی دانسته اند.11 او دارای آثار و تألیفاتی نیز بوده که از آن جمله کتاب رحل البیت و کتاب النوادر است.12 سرانجام به سال 200هـ درگذشت.13 در تاریخ وفاتش اختلاف است.14

پی نوشت ها

[1] ـ تقریب التهذیب 1/420.
[2] ــ الفهرست (الندیم) 54.
[3] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 5/238 تهذیب الکمال 15/36.
[4] ــ التاریخ الکبیر 5/104 تاریخ مدینة دمشق 29/58.
[5] ــ میزان الاعتدال 2/429 الثقات 8/337.
[6] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 5/238 تهذیب الکمال 15/36.
[7] ــ تاریخ الاسلام 12/209 الجرح والتعدیل 2/2/72.
[8] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 5/238 تهذیب الکمال 15/36.
[9] ــ صحیح البخاری 1/409.
[10] ــ تاریخ مدینة دمشق 29/58 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 5/238.
[11] ــ مختصر تاریخ دمشق 12/235.
[12] ــ الفهرست (الندیم) 54.
[13] ــ تقریب التهذیب 1/420.
[14] ــ ایضاح المکنون 2/298 الوافی بالوفیات 17/195 تاریخ الاسلام 12/209.*

دیگر منابع: معجم المؤلفین 6/59 صحیح مسلم 1/365 تهذیب تاریخ دمشق 7/438.

عبدالله ـ انباری (م 293 هـ )

ابوالعباس عبدالله بن محمد بن عبدالله بن مالک ناشی الاکبر انباری، ملقب به ابن شرشیر.

شِرشِیر، معرّب از فارسی، نام پرنده ای است1 و گویا از آن رو بدان ملقب شده که به حیوانات و شکار آنها علاقمند بوده و این از اشعارش پیداست. عبدالله اهل شهر انبار و مدت طولانی در بغداد مقیم بود و بعداً در مصر ساکن شد.2 رجال نویسان اهل سنت او را آشنا به نحو و عروض، متکلم و شاعر،3 و اشعارش را زیبا و ساده توصیف کرده اند.4 بعضی هم او را فقیه معتزلی به شمار آورده اند.5 الندیم می گوید: او با دیگران مناظره می کرد، خصوصاً وقتی جوان بود بسیار مناظراتش موفقیت آمیز بود، لذا او را ناشی (جوان) گفته اند.6 بعضی نوشته اند که ابن شِرشیر اشعاری در مدح پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) سروده است.7 وی سال 293 هـ در مصر از دنیا رفت.8 اثر او کتاب هایی است