عبدالله ـ حناط (م قرن سوم هجری)

عبدالله بن عمر بن بکار حناط کوفی.

از محدثان مورد اعتماد شیعه و موثق بوده و یحیی بن زکریا لؤلؤی از محضر او بهره علمی برده است.1 کتاب الحدیث اثر او می باشد.2 تاریخ وفات وی مشخص نیست، ولی محمد بن جعفر رزّاز (م 316 هـ ) از یحیی بن زکریا لؤلؤی که راوی از عبدالله بن عمر بوده، روایت کرده است،3 در نتیجه وفات حناط را می توان در قرن سوم گمانه زد.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/32.
[2] ــ الذریعه 6/345.
[3] ــ معجم رجال الحدیث 20/50 و 15/172.*

دیگر منابع: رجال ابن داود 209 منهج المقال 209 تنقیح المقال 2/201 نقد الرجال 204 جامع الرواة 1/499 هدایة المحدثین 205 جامع المقال 110 مجمع الرجال 4/31.

عبدالله ـ حنظلی (118 ـ 181 هـ )

ابوعبدالرحمان عبدالله بن مبارک بن واضح حنظلی مروزی تمیمی.

از موالی بنی حنظله و پدرش از ترک و مادرش از خوارزم بود.1 در سال 1182 یا 1193 هـ متولد شد و در خراسان می زیست.4 ده سال و اندی از عمرش نگذشته بود که به تحصیل علم پرداخت.5 وی از سلیمان تمیمی، عاصم احول، هشام بن عروه و دیگران روایت کرده و معمر بن سلیمان، سفیان بن عیینه، عبدالرحمان عطار و جمعی دیگر از او روایت کرده اند.6

عبدالله جامع علوم فقه، تاریخ، حدیث و ایام العرب بود.7 او را شاعری شجاع، فقیهی با محبت و ثروتمندی سخی وصف کرده اند.8 ایشان محدثی موثق، امین و دارای احادیث زیادی است و همچنین درباره زهد و جهاد اشعاری دارد.9 گفته اند که ابن مبارک اولین کسی است که درباره جهاد کتاب نگاشت.10 وی به منظور کسب علم و برای تجارت و جهاد به شام، عراق، حجاز، مصر، یمن و روم سفرهایی کرد11 و سرانجام هنگام بازگشت از جنگ با رومیان در نزدیکی فرات و در رمضان سال 181 درگذشت12 و در هیت،13 منطقه ای در کنار فرات و اطراف بغداد14 دفن گردید. آثار برجای مانده از حنظلی این گونه است: السنن التاریخ التفسیر الزهد البر و الصلة15 رقاع الفتاوی الاربعین16 الدقائق فی الرقائق17 و الجهاد.18

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 17/419.
[2] ــ الطبقات الکبری 7/372.
[3] ــ تاریخ بغداد 10/155.
[4] ــ الاعلام 4/115.
[5] ــ الوافی بالوفیات 17/419.
[6] ــ تاریخ بغداد 10/153. 7 ـ الثقات 7/7. 8 ـ الوافی بالوفیات 17/420. 9 ـ الطبقات الکبری 7/372.
[10] ــ الاعلام 4/115.
[11] ــ الطبقات الکبری 7/372.
[12] ــ المعارف 511.
[13] ــ الثقات 7/7.
[14] ــ معجم البلدان 5/421.
[15] ــ الفهرست (الندیم) 284.
[16] ــ کشف الظنون 1/57 و 911. 17 ـ هدیة العارفین 1/438.
[18] ــ مستدرک معجم المؤلفین 428.

دیگر منابع: العقد الفرید 2/304 الجواهر المضیئه 1/281 البیان و التبیین 2/24 طبقات الفقهاء 61 التاریخ الکبیر 5/212 تاریخ الاسلام 12/220 وفیات الاعیان 3/32 دائرة المعارف الشیعیة العامه 2/357 تذکرة الحفاظ 1/277.

عبدالله ـ خثعمی (م حدود 143 هـ )

ابوالسَّرّی عبدالله بن عبیدالله بن عمرو خثعمی عامری تیمی، مشهور به ابن دُمَیْنه و نائحة العرب.

اهل مدینه بود1 و از قبیله بنی عامر بن تیم الله، شعبه ای از خثعم برخاست. مادرش دُمَیْنه، دختر حذیفه از قبیله سلول بود.2 ابن دمینه از شاعران بدوی اوایل عهد عباسی3 و از سرایندگان اسلامی است،4 ولی اشعارش مملو از سنت ها و آیین ها، زبان و شیوه گفتار، فضا و روح جاهلیت بوده5 و سراسر غزل و سوزناک است.6 او را شاعری زیباروی و فصیح توصیف کرده و گفته اند: سواری دلاور بود و خود به شهامت و شجاعت خویش می بالید.7 او مردی از قبیله مادری اش را که با همسرش ارتباط نامشروع داشت، به قتل رساند و پس از آن همسر و دختر خردسال خود را نیز کشت.8 اشعار وی را احمد نفاخ در دیوانی جمع آوری کرده و در قاهره به چاپ رسانده است.9 سرانجام او حدود 143 هـ 10 به دست برادر مقتول به هنگام مراجعت از حج11 یا به قولی، در بازار العبلاء در اثنای انشای شعر به قتل رسید.12

پی نوشت ها

[1] ـ العقد الفرید 7/86 .
[2] ــ الاغانی 17/93 سمط اللآلی 1/136.
[3] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 3/513.
[4] ــ سمط اللآلی 1/136.
[5] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 3/513.
[6] ــ وفیات الاعیان 3/382 الاعلام 4/102.
[7] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 3/513 و 514.
[8] ــ الاغانی 17/93 و 98.
[9] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 3/514.*