عبدالله ـ عَرْجِی (حدود 75 ـ 120 هـ )

ابوعمرعبدالله بن عمرو بن عثمان بن عفّان عَرْجی أموی قرشی.

حدود 75 هـ به دنیا آمد1 و از نوادگان خلیفه سوم عثمان بن عفّان (خلافت 23 ـ 35 هـ ) و از مردمان مکه بود2 و در منطقه ای به نام عَرْجْ، نزدیک طائف می زیست.3 وی از شاعران معروف قریش، بنی امیه، و ادیب و غزل سرایی پرآوازه بود و طبعی ظریف داشت و هجاسرایی ماهر بود4 و در هجو ابراهیم بن هشام نیز اشعاری سروده است که به سبب آن، مدتی به زندان افتاده است.5 علاقه وافری به لهو، خوش گذرانی و شکار داشت و سوارکاری شجاع و نیرومند بود. در جنگ روم همراه مسلمة بن عبدالملک شرکت داشت.6 از اشخاصی چون ابوحبّه بدوی وابن عمر مطالبی شنیده و روایت کرده است.7 وی در بین خانواده اش از زیرکی و جایگاه خاص برخوردار نبود.8 او دارای دیوان شعری بوده که تحت عنوان دیوان العرجی معروف است.9 سرانجام عَرجی به جرم قتل غلام خویش با دستور محمد بن هشام دستگیر شد و پس از تحمل شلاق به زندان افتاد و مدت نه سال در حبس بود،10 تا اینکه در سال 120 هـ در زندان درگذشت.11

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 2/3/186.
[2] ــ الاعلام 4/109.
[3] ــ الاغانی 1/385 الشعر و الشعراء 386.
[4] ــ الاغانی 1/386 خزانة الادب 1/47.
[5] ــ الشعر و الشعراء 386.
[6] ــ الاغانی 1/386 الوافی بالوفیات 17/384.
[7] ــ التاریخ الکبیر 5/154.
[8] ــ الاغانی 1/385.
[9] ــ کشف الظنون 1/800 معجم المؤلفین 6/95.
[10] ــ الوافی بالوفیات 17/386 و 387.
[11] ــ تاریخ التراث العربی 2/3/186 الاعلام 4/109.*

دیگر منابع: جمهرة انساب العرب 84 معجم المؤلفین 6/95 سمط اللآلی 422 الموشح 272 لغت نامه دهخدا 9/13867.

عبدالله ـ علوی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

عبدالله بن علی بن حسین بن زید بن علی بن حسین(علیه السلام).

اطلاع دقیقی از وی در دست نیست، جز آنکه وی از اصحاب امام رضا(علیه السلام) بود1 و از آن حضرت و امام کاظم(علیهما السلام)حدیث نقل کرده است. پسرش محمد، احمد بن عیسی بن عبدالله و محمد بن حمزه علوی از او حدیث نقل کرده اند.2 او دارای کتابی است که روایاتش را از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده، گرچه نامی از آن در کتب کهن ذکر نشده است.3

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 381.
[2] ــ جامع الرواة 1/498.
[3] ــ رجال النجاشی 2/32.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 193 الذریعه 6/345 معالم العلماء 68 معجم الرجال الحدیث 1/263 مستدرکات علم رجال الحدیث 5/59 نقد الرجال 253 حاوی الاقوال 4/91 قاموس الرجال 6/528 مجمع الرجال 4/30 تنقیح المقال 2/199 منتهی المقال 4/211 هدایة المحدثین 205.

عبدالله ـ غفاری (در عصر امام رضا(علیه السلام))

ابومحمد عبدالله بن ابراهیم بن ابی عمرو غفاری انصاری مزنی.

شیخ طوسی در فهرست سه بار از او نام برده و عبدالله بن ابراهیم انصاری را از عبدالله بن ابراهیم غفاری جدا ذکر کرده است1 و در بخش القاب هم از غفاری نام برده است.2 نجاشی می گوید: عبدالله بن ابراهیم بن ابی عمر غفاری هم پیمان انصار بود و در میان قبیله مزینه در مدینه می زیست و گاه به او غفاری، گاه انصاری و گاه مزنی می گویند.3 رجال نویسان متأخر افرادی را که شیخ نام برده، یک نفر دانسته و دلایلی برای این اتحاد بیان کرده اند از جمله اینکه کلام نجاشی تصریح به اتحاد دارد و به، علاوه خود شیخ در کتاب رجال فقط یک بار از عبدالله بن ابراهیم نام برده است.4 در رجال طوسی ذیل اصحاب امام هشتم نام عبدالله بن ابراهیم آمده5 که احتمالا همین شخص است، چون کشّی می گوید: ابومحمد انصاری که از اصحاب امام رضا(علیه السلام)است و محمد بن عیسی از او روایت می کند، شناخته شده نیست.6 به گفته ابن غضائری، غفاری از امام صادق7 و امام رضا(علیهما السلام)، عبدالله بن سنان، قاسم بن اسحاق، ابراهیم بن علی و جعفر بن ابراهیم روایت کرده و افرادی چون محمد بن عیسی بن عبید، حسن بن علی بن فضال، عبدالرحمان بن یعقوب و یعقوب بن یزید از او حدیث نقل کرده اند.8 از کتاب او با عنوان کتاب الحدیث یاد کرده اند.9 تذکر این نکته لازم است که ابن شهر آشوب همانند شیخ طوسی، از عبدالله دوبار نام برده و در یک مورد به اشتباه او را عبدالله بن اهتم ذکر کرده است،10 در حالی که عبدالله بن اهتم جد خالد بن صفوان منقری (م 135 هـ )11 و از خطبای صدر اسلام بوده است.12

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست 166 و 167.
[2] ــ همان 281.
[3] ــ رجال النجاشی 2/28.*