4 ـ معجم رجال الحدیث 10/80.
[5] ــ رجال الطوسی 382.
[6] ــ اختیار معرفة الرجال 612.
[7] ــ خلاصة الاقوال 238.
[8] ــ جامع الرواة 1/465 و 2/449.
[9] ــ الذریعه 6/343 و 356.
[10] ــ معالم العلماء 72.
[11] ــ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 3/50.
[12] ــ الفهرست (الندیم) 139.*

عبدالله ـ فلکی (م 300 هـ )

عبدالله بن مسرور فلکی نصرانی.

غلام ابومعشر بلخی و نصرانی بود. مدت زیادی با ابومعشر جعفر بن محمد بلخی، منجم مشهور (م 272 هـ ) همراهی داشت و از دانش او استفاده کرد تا جایی که در زمان استادش مشهور گشته1 و عنوان منجمی یافت.2 ابن مسرور سرانجام به سال 300 هـ وفات یافت.3 کتاب های وی عبارت اند از: مَطْرَح الشِعاع تحاویل سنی الموالید و تحاویل سنی العالم و الحکم علیها.4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الحکماء 220.
[2] ــ معجم المؤلفین 6/149.
[3] ــ هدیة العارفین 1/443.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 336.*

عبدالله ـ فهری (125 ـ 197 هـ )

ابومحمد عبدالله بن وهب بن مسلم فهری قرشی مصری.

وی در ذی قعده سال 1251 در سرزمین مصر2 چشم به جهان گشود و از هفده سالگی به تحصیل علم پرداخت. از بزرگانی چون مالک بن انس و لیث استفاده کرد.3 در مدت بیست سال که با مالک مصاحب بود،4 از او قرائت5 و فقه6 آموخت و از مالک و ابن جریج روایت نقل می کرد. سحنون و دیگران به نقل روایات او پرداخته اند.7 ایشان یکی از دانشمندان و فقیهان مذهب مالکی در عصر خود بود. به دنبال پیشنهاد قضاوت، خود را مخفی کرد و از این کار دوری نمود.8 بین فقه، حدیث و عبادت جمع کرده بود.9 صد هزار حدیث را روایت کرده که هفتاد هزار از آن احادیث در دسترس است. رجال شناسان عامه او را ثقه و مورد اعتماد شمرده اند.10 آثارش عبارت اند از: کتابی در تفسیر11 الموطأ الکبیر أهوال القیامة12 الموطأ الصغیر13المجالسات عن مالک14 و الجامع فی الحدیث.15 سرانجام در شعبان16 سال 17717 یا 19718 در مصر19 درگذشت.

پی نوشت ها

[1] ـ الثقات 8/346. 2 ـ معجم المفسرین 1/328.
[3] ــ تاریخ الاسلام 13/266. 4 ـ معجم المفسرین 1/328. 5 ـ غایة النهایه 1/463. 6 ـ تاریخ الاسلام 13/266. 7 ـ سیر اعلام النبلاء 9/223 و 224. 8 ـ معجم المفسرین 1/328.
[9] ــ الاعلام 4/144. 10 ـ تاریخ الاسلام 13/266. 1
[1] ـ معجم المفسرین 1/328.
[12] ــ معجم المؤلفین 6/162.
[13] ــ کشف الظنون 2/1907.
[14] ــ همان 4/428.
[15] ــ همان 1/576.
[16] ــ غایة النهایه 1/463.
[17] ــ تاریخ الادب العربی(بروکلمان) 3/201.
[18] ــ التاریخ الکبیر 5/218.
[19] ــ معجم المفسرین 1/328.*

دیگر منابع: الجرح و التعدیل 5/189 میزان الاعتدال 2/521 معجم المؤلفین 6/162 تقریب التهذیب 1/460 المنتظم 10/41 تهذیب الکمال 16/286.

عبدالله ـ قدّاح (م180 هـ )

عبدالله بن میمون بن أسود قدّاح مکّی مخزومی قرشی، معروف به ابن قدّاح.

از موالی قبیله بنی مخزوم بود1 و به نقل برخی، پدرش میمون بن أسود نیز از مردمان فارس و از موالی بنی مخزوم به شمار می رفت. عبدالله اهل مکه2 و از اصحاب امام باقر3 و امام صادق(علیهما السلام)4 بود و از آن دو بزرگوار5 و راویانی چون اسماعیل بن امیه، یحیی بن سعید انصاری6 و عبیدالله بن عمر7 روایت کرده است. کسانی چون عبدالله بن صلت قمی،8 ابوخالد صالح قماط9 و حسن بن علی بن فضال10 از او روایت کرده اند. به گفته نجاشی و طوسی، عبدالله به ساختن تیر اشتغال داشت.11 به نظر رجال شناسان شیعه، وی از فقها و محدثان امامیه و فردی موثق بود.12 در مقابل، اهل سنت وی را ضعیف شمرده و روایاتش را غیرقابل قبول دانسته اند.13 او دارای کتاب مبعث النبی(صلی الله علیه وآله) و اخباره، کتاب صفة الجنة و النار14 و کتاب الحدیث15 بوده است. عبدالله در سال 180 هـ از دنیا رفت.16

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/8 رجال الطوسی 225.
[2] ــ الاعلام 4/141 معجم المؤلفین 6/158.
[3] ــ مناقب آل ابی طالب (علیه السلام) 4/228.
[4] ــ رجال البرقی 22 رجال ابن داود 214 رجال الطوسی 225.
[5] ــ خلاصة الاقوال 108 جامع الرواة 1/513.
[6] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 6/49.
[7] ــ سیر اعلام النبلاء 9/330.
[8] ــ الفهرست (طوسی) 103.
[9] ــ اختیار معرفة الرجال 389.
[10] ــ جامع الرواة 1/514 معجم رجال الحدیث 10/357.
[11] ــ رجال النجاشی 2/8 رجال الطوسی 231.
[12] ــ رجال النجاشی 2/8 خلاصة الاقوال 108.
[13] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 6/49 میزان الاعتدال 2/512.
[14] ــ رجال النجاشی 2/8 خلاصة الاقوال 108.
[15] ــ الذریعه 6/346.
[16] ــ الاعلام 4/141.*