درباره مرگ مادر موفق و معشوقه صاعد اشعار درازی سرود.4 ابوبکر محمد بن یحیی بن عباس صولی (م 335 هـ ) اشعار او را روایت کرده است.5 از میان رجالیون متأخر شیعه، برخی او را موثق و مورد ستایش،6 و برخی دیگر ضعیف دانسته اند.7 مسعودی وی را از مؤلفان کتاب های تاریخی دانسته و اثر او را التاریخ فی اخبار الخلفاء من بنی العباس و غیرهم می نامد8 که در آن از آثار واقدی (م 207 هـ ) بهره برده است.9 ابومحمد در سال 292 هـ درگذشت.10

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 4/371.
[2] ــ رجال النجاشی 2/36.
[3] ــ تاریخ بغداد 13/452 تاریخ مدینة دمشق 63/191.
[4] ــ مروج الذهب 4/222.
[5] ــ تاریخ بغداد 13/452.
[6] ــ طرائف المقال 1/241 تنقیح المقال 2/178.
[7] ــ حاوی الاقوال 4/78.
[8] ــ مروج الذهب 1/16.
[9] ــ تاریخ الاسلام 5/545.
[10] ــ الوافی بالوفیات 17/139.*

دیگر منابع: الفهرست (الندیم) 82 و 138 الذریعه 3/275 خلاصة الاقوال 111 رجال ابن داود 202 معجم رجال الحدیث 10/168 مجمع الرجال 3/278 مستدرکات علم رجال الحدیث 4/518 قاموس الرجال 6/220 نضدالایضاح 190 هدیة العارفین 1/50.

عبدالله ـ کاتب (زنده در نیمه اول قرن سوم هجری)

ابومحمد عبدالله بن احمد بن یوسف کاتب.

از شاعران و کاتبان قرن سوم بود1 و در زمان مأمون عباسی (خلافت 198 ـ 218 هـ ) می زیست. پدر او احمد، کاتب و وزیر همین خلیفه بود و در سال 213 هـ به دستور او کشته شد. او خود از طرف خلیفه، سرپرستی پست و نامه رسانی خراسان، صدقات بصره و اخبار سرّی او را بر عهده داشت. مأمون وی را به خاطر علم و فضلش مقدم می داشت.2 او از شعرای هَزْل به شمار می رود. از او چند کتاب کوچک و چندین نامه که به برادرش نوشته3 و پنجاه برگ شعر بر جای مانده است.4 بعضی از آن جهت که با شعر او آشنا نبوده اند، اشعار او را به پسرش محمد که شاعر مشهوری بوده، نسبت داده اند. تاریخ وفات او به دست نیامد، ولی در نیمه اول قرن سوم5 و در زمان خلافت مأمون عباسی زنده بوده است.6

پی نوشت ها

[1] ـ اخبار الشعراء (الأوراق) 236. 2 ـ الوافی بالوفیات 17/40 اخبار الشعراء (الأوراق) 236. 3 ـ اخبار الشعراء (الأوراق) 236. 4 ـ الفهرست (الندیم) 192. 5 ـ اخبار الشعراء (الأوراق) 236. 6ـ الوافی بالوفیات 17/40.

دیگر منابع: تاریخ التراث العربی 2/4/201.

عبدالله ـ کاهلی (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

ابومحمد عبدالله بن یحیی کاهلی تمیمی اسدی عربی کوفی.

از اصحاب امام صادق1 و امام کاظم(علیهما السلام)2 بود و از آن دو بزرگوار روایت نقل کرده است.3 از بزرگانی چون محمد بن مسلم نیز روایت نقل کرده است.4 روایتگرانی چون حسن بن محبوب، محمد بن سنان و زکریا بن آدم از او روایت کرده اند.5 امام کاظم(علیه السلام)ایشان را فردی موجه و از شیعیان اهل بیت دانسته و بر عاقبت به خیری او بشارت داده بود.6 امام کاظم(علیه السلام)علی بن یقطین را در مقابل ضمانت کاهلی7 و خانواده او بشارت به بهشت داد،8 به همین دلیل او را محدثی ثقه و مورد اعتماد دانسته اند.9 از او کتاب الحدیث بر جای مانده10 که گروهی از جمله احمد بن محمد بن ابی نصر آن را روایت کرده اند.11

پی نوشت ها

[1] ـ رجال البرقی 22.
[2] ــ رجال الطوسی 357.
[3] ــ رجال النجاشی 2/22.
[4] ــ تنقیح المقال 2/224.
[5] ــ جامع الرواة 1/517.
[6] ــ رجال ابن داود 216.
[7] ــ به نظر می رسد مراد امام(علیه السلام)، رسیدگی مادی است و شاید حفظ از شر حکومت باشد. 8 ـ اختیار معرفة الرجال 402 و 448. 9 ـ تنقیح المقال 2/224.
[10] ــ الذریعه 6/346.
[11] ــ الفهرست (طوسی) 102.

دیگر منابع: قاموس الرجال 6/175 نقد الرجال 210 الوجیزه 65 منتهی المقال 4/258 معجم رجال الحدیث 10/381.

عبدالله ـ کنانی (م 219 هـ )

ابومحمد عبدالله بن جبلة بن حنان کنانی کوفی عربی صلیب.

اهل کوفه و از خاندان مشهور جبله1 و از اصحاب امام کاظم(علیه السلام)است.2 او از امام صادق(علیه السلام) و پدر خود جبله، ابن بکیر، ابوالصباح کنانی و ذریح محاربی روایت کرده و افرادی چون حسن بن محبوب، فضل بن شاذان، قاسم بن محمد بن حسین جعفی و حسن بن سماعه از وی روایت کرده اند.3 او فقیهی مورد اعتماد و مشهور است و کتاب های فراوانی دارد و نیز از واقفیه به حساب می آید. عبدالله در سال 219 هـ درگذشت. برخی از آثار وی که در منابع موجود است، عبارت اند از: الرجال الصفة فی الغیبه بر مذهب وقف الصلاة الزکاة الفطره الطلاق مواریث الصلب النوادر4 و روایات.5

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/13.
[2] ــ رجال الطوسی 356.
[3] ــ معجم رجال