عبدالوهاب ـ خفاف (م 204 هـ )

ابونصر عبدالوهاب بن عطاء بن مسلم خفاف عجلی بغدادی بصری.

اهل بصره و از موالی بنی عجل بود که به بغداد سفر نمود و در آنجا ساکن شد.1 از کسانی همچون حمید طویل، خالد حذاء، ثور بن یزید، سعید بن ابی عروبه و محمد بن عمرو بن علقمه حدیث شنید.2 برخی رجال نویسان اهل سنت وی را فقیه، مفسر،3 محدث، عابد، راستگو و مورد اعتماد دانسته اند.4 احمد بن حنبل، عمرو بن محمد ناقد، حسن بن محمد زعفرانی، عباس بن محمد دوری و حارث بن ابی اسامه از او روایت کرده اند.5

کتاب های السنن، التفسیر، الناسخ و المنسوخ6 و الصیام آثار اوست.7 وی در سال 204 هـ در بغداد درگذشت.8 تاریخ های دیگری نیز برای زمان فوت او ذکر کرده اند.9

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 11/22.
[2] ــ تاریخ الاسلام 14/250.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 284.
[4] ــ سیر اعلام النبلاء 9/451.
[5] ــ تاریخ بغداد 11/22.
[6] ــ الفهرست (الندیم) 284.
[7] ــ هدیة العارفین 1/636.
[8] ــ الثقات 7/133.
[9] ــ غایة النهایه 1/479.*

دیگر منابع: الطبقات الکبری 7/333 التاریخ الکبیر 6/98 تهذیب الکمال 18/509 معجم المؤلفین 6/225 الجرح و التعدیل 6/72 العبر 1/271 شذرات الذهب 2/13 تذکرة الحفاظ 1/339 البدایة و النهایه 10/255.

عبدالوهاب ـ مدائنی (قرن سوم هجری)

ابوالقاسم عبدالوهاب بن صباح مدائنی کاتب.

الندیم (م 380 هـ ) نخستین کسی است که به نقل از ابن حاجب نعمانِ پدر (عبدالعزیز بن ابراهیم کاتب، متوفای 351 هـ )، وی را در شمار شاعران نویسنده آورده و می گوید: پنجاه ورقه شعر داشته است.1 پس از او ابن نجار بغدادی (م643 هـ ) مدائنی را ابوالقاسم کاتب نامیده و می گوید: محمد بن داود بن جراح (م 296 هـ ) در کتاب الورقه، عبدالوهاب را از شاعران جدید شمرده و شعرهایش را ستوده است.2 با توجه به گفته های بالا و اینکه ابوعبدالله محمد بن احمد بن ابراهیم بن قریش حکیمی (252 ـ 336 هـ ) اشعاری از مدائنی شنیده و گویا این اشعار را به ابن عبدکان ابوجعفر محمد بن عبدالله کاتب طولونیان (م 270 هـ ) فرستاده،3 به دست می آید که عبدالوهاب مدائنی در قرن سوم می زیسته است که شاید در همین قرن هم مرده باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست 190.
[2] ــ ذیل تاریخ بغداد 1/201.
[3] ــ تاریخ مدینة دمشق 54/61.*

عبدالوهاب ـ ورّاق (م 250 هـ )

ابوالحسن عبدالوهاب بن عبدالحکم بن نافع وراق بغدادی نسائی.

اصل وی از نساء، شهری در خراسان قدیم و سکونتش در بغداد بود و از یاران خاص احمد بن حنبل به شمار می رفت. از افرادی مانند انس بن عیاض لیثی، حجاج بن محمد مصیصی، یحیی بن سعید اموی، یحیی بن سلیم طائفی و معاذ بن معاذ عنبری حدیث شنید.1 رجال نویسان اهل سنت وی را فقیه،2 محدث، زاهد، راستگو، مورد اعتماد3 و حنبلی مذهب دانسته اند.4 ابوداود سجستانی، ابوبکر بن ابی الدنیا، ابوالقاسم بغوی، عبدالله بن ابی داود و یحیی بن صاعد از او روایت کرده اند. کتاب السنه اثر اوست.5 وی سرانجام در سال 250 یا 251 هـ در بغداد درگذشت.6*

پی نوشت ها

[1] ـ تهذیب الکمال 18/498.
[2] ــ النجوم الزاهره 2/331.
[3] ــ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 6/448.
[4] ــ طبقات الحنابله 1/210.
[5] ــ تاریخ بغداد 11/25.
[6] ــ معجم المؤلفین 6/222.*

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 19/200 طبقات الحفاظ 233 سیر اعلام النبلاء 12/323 المنتظم 12/52 تذکرة الحفاظ 2/526 تقریب التهذیب 1/528 الجرح و التعدیل 6/74.

عبدان ـ جویمی (در عصر امام حسن عسکری(علیه السلام))

ابومعاد عبدان بن محمد جویمی.

اهل جویم فارس1 و از راویان امام حسن عسکری(علیه السلام) بود. ابواحمد محمد بن احمد بن رکویه بردعی، ساکن شابرزان از او روایت نقل کرده است.2 ابوعبدالله محمد بن احمد بن قضاعة بن صفوان بن مهران جمال دیگر راوی اوست.3 علامه مامقانی او را امامی دانسته و می گوید: دلیلی نداریم که عبدان را در ردیف حسان قرار دهیم.4

علامه تستری معتقد است که شیخ طوسی از روی غفلت نام عبدان