می رفت.3 او النشو النهار و معاقرالعقار و فضایل الصبوح و مناقبه و معایب الغبوق و مثالبه را تألیف کرده است.4

پی نوشت ها

[1] ـ ذیل تاریخ بغداد (ابن نجار) 17/135.
[2] ــ معجم المؤلفین 10/254.
[3] ــ ذیل تاریخ بغداد (ابن نجار) 17/135.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 171.*

دیگر منابع: هدیة العارفین 1/646.

عبیدالله ـ سدوسی (م پس از 200 هـ )

ابومحمد عبیدالله بن فضل بن سفیان بن منجوف غنویّه سدوسی بغدادی.

عالم به علم انساب و مورخ بود و از ابوعبیده روایت کرده است.1 برخی نام او را عبدالله و کنیه اش را ابوعبدالله ذکر کرده اند.2 الماثر و الانساب و الایام تألیف اوست. غنویه سدوسی پس از سال 200 هـ درگذشت.3 بیش از این چیزی درباره وی در منابع نیامده است.

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 122 معجم المؤلفین 6/102.
[2] ــ هدیة العارفین 1/438.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 122.*

عبیدالله ـ عیشی (پس از 140 ـ 228 هـ )

ابوعبدالرحمان عبیدالله بن محمد بن حفص تیمی بصری عیشی، معروف به ابن عایشه.

از اولاد عایشه بنت طلحة بن عبیدالله تیمی بود و بدین سبب به عیشی و ابن عایشه ملقب گردید. او پس از سال 140 هـ در بصره متولد شد.1 عیشی فردی فصیح، ادیب، آگاه به ایام الناس و عالم به انساب عرب بود.2 برخی از رجال نویسان اهل سنت او را فردی موثق، راستگو، سخاوتمند، خوش اخلاق و شجاع توصیف کرده اند.3 همچنین حدیث را به خوبی می دانست و احادیث فراوانی از حماد بن سلمه، مهدی بن میمون، عبدالواحد بن زیاد، ابوهلال راسبی و ابوعوانه آموخت و روایت کرد. روایتگرانی همچون محمد بن ادریس تمیمی، ابوزرعه، احمد بن حنبل،4 عبدالله بن روح مدائنی، عباس دوری و ابراهیم بن اسحاق حربی از او روایت کرده اند.5 او سفری به بغداد داشت و در آنجا حدیث نمود و سپس به بصره مراجعت کرد.6 عیشی در سال 228 هـ در زادگاهش درگذشت.7 مسعودی او را مؤلف کتابی در موضوع تاریخ دانسته است.8

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 10/564
[2] ــ الانساب 4/269.
[3] ــ الجرح و التعدیل 2/335.
[4] ــ همان.
[5] ــ الانساب 4/269.
[6] ــ تاریخ بغداد 10/314.
[7] ــ الطبقات الکبری 7/301.
[8] ــ مروج الذهب 13/1.*

دیگر منابع: التاریخ الکبیر 5/400 المعرفة و التاریخ 3/165 تاریخ الاسلام 16/272 مرآة الجنان 2/71 العبر 1/316 اللباب فی تهذیب الانساب 2/369 شذرات الذهب 2/64 تقریب التهذیب 1/538 الثقات 8/405 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 7/45 تهذیب الکمال 19/174.

عبیدالله ـ کاتب (قرن سوم یا چهارم هجری)

عبیدالله بن محمد بن عبدالملک کاتب بغدادی.

اسماعیل پاشا به اشتباه نام جدش را عبدالله آورده است.1 از وی اطلاعات زیادی نداریم. الندیم عبیدالله را در فن سوم از مقاله سوم قرار داده و از متأخران شمرده و دو کتاب نشوة النهار و معاقرة العقار و کتاب فضائل الصبوح و مناقبه و معایب الغبوق و مثالبه را از تألیفات او دانسته است.2 از نام آثارش برمی آید که با طب آشنایی داشته است، چرا که صبوح به آنچه که صبحگاهان نوشیده می شود و غبوق به آنچه که در وقت عشا نوشیده می شود، می گویند و او فواید و مضرات اینها را بیان داشته است. از گفته الندیم به دست می آید که عبیدالله کاتب در قرن سوم و چهارم می زیسته است.

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 1/646.
[2] ــ الفهرست 171.*

عبیدالله ـ مدنی (م حدود 100 هـ )

عبیدالله بن ابی رافع مدنی.

پدرش از موالی پیامبر(صلی الله علیه وآله) بود.1 وی اهل مدینه بود2 و در شمار تابعین یاد شده است.3 از امیرمومنان علی(علیه السلام)،4 پدرش ابورافع و ابوهریره روایت کرده است و نیز افرادی مانند زید بن علی بن الحسین، حسن بن محمد بن حنفیه، حکم بن عتیبه و عبدالرحمان الاعرج و فرزندش محمد بن عبیدالله از او روایت کرده اند.5 عبیدالله در زمره خواص اصحاب امیر مومنان علی(علیه السلام)بود.6 همچنین کاتب آن حضرت7 در مدت خلافت ایشان در کوفه (35 ـ 41 هـ )،8 محدثی امامی مذهب،9 مورد اعتماد10 و عادل و ضابط بود11 و اولین کسی است که در مغازی، سیره و رجال در اسلام کتاب نوشت12 و در