کرده است3 و شعر اعشی را نیز روایت نموده است.4 او از کسانی است که عمر طولانی کرد5 و دو دوره جاهلیت و اسلام را درک نمود و اسلام آورد.6 گفته اند که در جاهلیت از نسب شناسان، مورخان،7 حکما و خطبا بود و اول کسی بود که در میان عرب کتاب نوشت.8 معاویه (حکومت 4
[1] ـ 60 هـ ) وی را به دربار خود فراخواند تا در مورد پیشینیان و داستان های تاریخی گذشته از او سؤال کند9 و سپس دستور داد تا اخبار وی را نوشته و به او استناد دهند.10 بعضی عمر وی را تا 220،11 24012 یا 30013 سال، و حیاتش را تا قرن سوم نوشته اند تا جایی که احتمال می رود دو کس به این نام بوده اند.14 در هر صورت برخی عقیده دارند که وی تا زمان عبدالملک بن مروان (حکومت 65 ـ 86 هـ ) زندگی کرد15 و در آن دوران درگذشت.16 بعضی نیز وجود تاریخی وی را انکار می کنند.17 آثاری که برای او شمرده اند، عبارت اند از: کتاب الامثال کتاب الملوک و اخبار الماضین18 که نام دیگر آن اخبار عبید بن شریه فی اخبار الیمن واشعارها و انسابها می باشد.

پی نوشت ها

[1] ـ لغت نامه دهخدا 9 / 13884.
[2] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 85.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 102 معجم الادباء 12 / 78.
[4] ــ تاریخ التراث العربی 2 / 1 / 32.
[5] ــ الاصابه 5 / 102.
[6] ــ اسد الغابه 3 / 351.
[7] ــ معجم المؤلفین 6 / 234.
[8] ــ الاعلام 4 / 189.
[9] ــ مختصر تاریخ دمشق 16 / 37.
[10] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 84.
[11] ــ لغت نامه دهخدا 9 / 13884.
[12] ــ فرهنگ زندگی نامه ها 1 / 504.
[13] ــ تاریخ مدینة دمشق 38 / 203.
[14] ــ فرهنگ زندگی نامه ها 1 / 504.
[15] ــ الاصابه 5 / 102.
[16] ــ ایضاح المکنون 1 / 272.
[17] ــ تاریخ التراث العربی 2 / 1 / 32.
[18] ــ الفهرست (الندیم) 102.*

دیگر منابع: هدیة العارفین 1 / 645.

عُبید ـ راعی (م 90هـ )

ابوجندل عبید بن حصین بن معاویة بن جندل بن قطن بن ربیعه راعی نمیری.

وی اهل بادیه بصره1 و از بزرگان قبیله بنی نمیر به شمار می رفت.2 مدت زیادی در بصره اقامت داشت.3 وی از شاعران بزرگ و برجسته مسلمان در روزگار خویش و معاصر جریر و فرزدق بود.4 چون در اشعار خود شتران را بسیار توصیف می نمود، به راعی ملقب شد.5 ایشان قصیده هایی در مدح یزید بن معاویه (حکومت 60 ـ 64 هـ ) و امیران اموی و والیان آنها، همچنین قصیده هایی در هجو عده ای از شعرای معاصر خود سروده است. او دارای قصیده ای طولانی است که در آن از ظلم کارگزاران، به عبدالملک شکایت می کند. ذوالرمه از جمله کسانی است که اشعار او را روایت کرده است.6 اثر عبید دیوان شعر می باشد7 که ابوسعید سکری اشعار آن را جمع آوری کرده است.8 وی در سال 90 هـ وفات کرد.9

پی نوشت ها

[1] ـ الاعلام 4 / 189.
[2] ــ طبقات فحول الشعراء 2 / 298 و 502.
[3] ــ تاریخ التراث العربی 2 / 3 / 119.
[4] ــ الاغانی 24 / 205.
[5] ــ سیر اعلام النبلاء 4 / 597 تاریخ مدینة دمشق 38/185.
[6] ــ تاریخ التراث العربی 3 / 2 / 120.
[7] ــ المستدرک علی معجم المؤلفین 452.
[8] ــ الفهرست (الندیم) 179.
[9] ــ تاریخ التراث العربی 2 / 3 / 119.*

دیگر منابع: سمط اللآلی 1/50 العقد الفرید 3/305 خزانة الادب 1/504 الجامع فی تاریخ الادب العربی 1/436 تاریخ الاسلام 6/147 تاریخ الادب العربی (بروکلمان) 2/217 مختصر تاریخ دمشق 16/27 الموشح 210 الشعر و الشعراء 1/270.

عبید ـ شیبانی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

عبید بن زرارة بن اعین بن سنسن شیبانی کوفی أحول.

اهل کوفه و فرزند زرارة بن اعین، صحابی خاص امام باقر، امام صادق و امام کاظم(علیهم السلام)بود.1 عبید از اصحاب امام باقر2 و امام صادق(علیهما السلام)بود3 و از آن دو بزرگوار4 و پدرش زراره روایت کرده است.5 شیخ مفید وی را از فقیهان و راویان برجسته امام باقر(علیه السلام)بر شمرده و در توصیف او می گوید: عبید از جمله فقهایی است که به ترویج حلال و حرام الهی و احکام دین مبین اسلام پرداخته و مرجع بسیاری از فتاوا بوده و مورد طعن و مذمت کسی واقع نشده است.6 ابوغالب نیز می نویسد که عبید شخصاً امام صادق(علیه السلام) را ملاقات نموده و از وی روایاتی نقل کرده و به نقل از کلینی، او از امام باقر(علیه السلام)نیز احادیثی روایت کرده است.7 عبید دارای راویان و شاگردانی نیز بوده که از آن میان نام افرادی چون قاسم بن اسماعیل قرشی،8 حماد بن عثمان9 و عبدالله بن بکیر10 به چشم می خورد. وی از راویان جلیل القدر و موثق بود11 و به گفته ابوغالب، پس از آنکه در امر امامت عبدالله بن جعفر شبهه ای برای شیعیان پیش آمد، وی به نمایندگی