علی جعفری آن هم به طور مختصر پرداخته، می گوید: علی در اوایل خلافت متوکل عباسی (خلافت 232 ـ 247 هـ ) پیرترین و بزرگ آل ابی طالب بود و در برابر عمر بن فرج رَخجی عامل متوکل بر مدینه و مکه درشتی می کرد، از این رو هنگامی که منتصر پسر متوکل در حال گذراندن حج بود، علی جعفری به همراه گروهی از طالبیان توسط عمر رخجی دستگیر و به سامرا مرکز خلافت فرستاده شد و به دستور متوکل زندانی گردید.3 گویا وجود اینان در حجاز و شاید حج علاوه بر خطرآفرین بودن، موقعیت خلافت و نماینده آن را تحت الشعاع قرار می داد. گفته شده که انتقال آنان از حجاز در سال 235 هـ بوده است.4 خبر دیگری از او به دست نیامد. اثر او دیوان شعر است5 و عبدالله بن شبیب بصری و عباس بن عیسی عقیلی راوی اشعار اویند.6

پی نوشت ها

[1] ـ الاغانی 22/323.
[2] ــ نسمة سحر بذکر من تشیع و شعر 2/431.
[3] ــ الاغانی 22/323.
[4] ــ شرح اصول کافی 7/293.
[5] ــ الذریعه 9/744.
[6] ــ الاغانی 22/226.*

دیگر منابع: مقاتل الطالبیین 8.

علی ـ جوهری

علی ـ جوهری (136 ـ 230 هـ )

ابوالحسن علی بن جعد بن عبید جوهری هاشمی بغدادی.

در سال 136 هـ در اواخر خلافت سفّاح (132 ـ 136 هـ ) به دنیا آمد و مولای ام سلمه مخزومی همسر سفاح بود،1 از این رو او را مولای بنی هاشم گفته اند. از افرادی چون سفیان ثوری، شعبه، مالک بن انس و محمد بن مطرف روایت کرد2 و احمد بن حنبل، یحیی بن معین که حدود سی سال شاگرد او بوده و خود را تربیت یافته جوهری می دانست، ابوزرعه، ابوحاتم و احمد بن علی مروزی از او روایت نمودند. به گفته علمای اهل سنت، جوهری حافظ و موثق در نقل حدیث بود. گفته شده که زمانی خلف بن سالم، یحیی بن معین و احمد بن حنبل نزد او رفتند و پس از بررسی کتاب هایش، جز یک مورد، هیچ خطایی نیافتند و در حدود شصت سال، یک روز در میان روزه می گرفت. با این حال از عبدالله بن احمد بن حنبل پرسیدند: چرا از علی بن جعد چیزی نمی نویسی؟ گفت: پدرم مرا از این کار نهی کرده است، چرا که علی بن جعد حرمت اصحاب رسول الله(صلی الله علیه وآله) را نگه نمی داشت.3 این سخن گویا به خاطر نظر جوهری درباره سیاست های مالی عثمان می باشد،4 از این رو به دلیل پاره ای نظرات، برخی جوهری را دارای مذهب تشیع دانسته اند.5 شخصیت علی بن جعد مورد توجه مامون عباسی (خلافت 198 ـ 218 هـ ) هم بوده و او در بعضی مجالس خلیفه شرکت می کرده است.6 وی سرانجام در سال 230 هـ در بغداد درگذشت و در مقبره باب حرب دفن گردید.7 کتاب أجزاء الجعدیّات که شامل دوازده جزء است، به جوهری منسوب است.8 کتب دیگر او را المسند فی الحدیث،9 التحفة الی نصّ شرح البخاری و شرح تلخیص کبیر گفته اند.10

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الکبری 7/338.
[2] ــ الجرح و التعدیل 31/178.
[3] ــ تاریخ بغداد 11/366.
[4] ــ همان.
[5] ــ تقریب التهذیب 2/33.
[6] ــ تاریخ بغداد 11/366.
[7] ــ الطبقات الکبری 7/338.
[8] ــ کشف الظنون 1/586.
[9] ــ معجم المؤلفین 7/51.
[10] ــ اسماء الکتب 97.*

دیگر منابع: الثقات 8/466 طبقات الحفاظ 178 تذکرة الحفاظ 1/399 تاریخ الاسلام 16/279 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 7/289 میزان الاعتدال 3/116 التاریخ الکبیر 6/266 شذرات الذهب 2/68 العبر 1/319 دول الاسلام 123 تاریخ جرجان 73 المعارف 624 اعیان الشیعه 8/177.

علی ـ حنّاط (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

علی بن عطیه کوفی حنّاط أصم زیّات سلمی.

اهل کوفه و صحابی امام باقر،1 امام صادق2 و امام کاظم(علیهم السلام)بود3 و از امام صادق4(علیه السلام) و محدثانی همچون زراره و علی بن رئاب روایت کرده است.5 چنان که ابن ابی عمیر،6 علی بن حسان و احمد بن هلال7 نیز از وی روایت کرده اند. علی بن عطیه یکی از راویان ثقه8و شیعی9 بوده که در سند بیش از 23 روایت قرار گرفته است.10 کتاب الحدیث11 اثر اوست که ابن ابی عمیر آن را روایت کرده است.12

پی نوشت ها

[1] ـ رجال البرقی 25 رجال الطوسی 130.
[2] ــ رجال الطوسی 243.
[3] ــ رجال البرقی 49 رجال الطوسی 353.
[4] ــ رجال النجاشی 1/149.
[5] ــ جامع الرواة 1/593.
[6] ــ اختیار معرفة الرجال 176.
[7] ــ جامع الرواة 1/593.
[8] ــ الوجیزه 73 خلاصة الاقوال / 103.
[9] ــ رجال الطوسی 130 الفهرست (طوسی) 97.
[10] ــ معجم رجال الحدیث 12/93.
[11] ــ الذریعه 6/350.
[12] ــ الفهرست (طوسی) 97.*

دیگر منابع: قاموس الرجال 7/516 المعجم الموحد 2/128 تنقیح المقال 2/299 نقد الرجال 240 منهج المقال 236 مستدرکات علم رجال الحدیث 5/413 دائرة المعارف الشیعیة العامه 13/329 جامع المقال / 81 معالم العلماء 67.