رجال قرن سوم به شمار می رود.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/116 الفهرست (طوسی) 94.
[2] ــ تنقیح المقال 2/301.
[3] ــ معجم البلدان 3/17.*

دیگر منابع: معالم العلماء 445 نقد الرجال 241 قاموس الرجال 7/529 مجمع الرجال 4/230 معجم رجال الحدیث 2/110 جامع الرواة 1/595 حاوی الاقوال 4/67 الذریعه 6/351.

علی ـ رقّی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

ابوالحسن علی بن مهدی بن صدقة بن هشام رقّی انصاری.

از اصحاب امام رضا(علیه السلام) بود1 و از آن حضرت روایت دارد و فرزندش ابوعلی احمد بن علی (زنده در 340 هـ ) از او روایت کرده است.2 مزّی او را قاضی خوانده است.3 کتاب الحدیث اثر اوست.4 بیش از این اطلاعی از او در دست نیست.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 381.
[2] ــ رجال النجاشی 2/115.
[3] ــ تهذیب الکمال 21/149.
[4] ــ الذریعه 6/351.*

دیگر منابع: رجال ابن داود 252 جامع الرواة 1/604 منهج المقال 239 تنقیح المقال 2/310 حاوی الاقوال 4/66 نقد الرجال 244 قاموس الرجال 7/582 مجمع الرجال 4/226 معجم رجال الحدیث 12/191 مستدرکات علم رجال الحدیث 5/486 دائرة المعارف الشیعیة العامه 13/393 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 7/338.

علی ـ ریحانی (م 219 هـ )

ابوالحسن علی بن عبیده ریحانی کاتب.

ریحان فروش بودن بعضی از اجدادش را دلیل شهرت وی به این لقب گفته اند.1 ادیبی برجسته، نویسنده ای توانا، خطیبی فصیح و بلیغ، لغت دان، دارای تألیفات بسیار و گوناگون در امثال و حکم و از نزدیکان مأمون عباسی (خلافت 198 ـ 218 هـ ) بود که به زندیق بودن متهم شده است.2 یاقوت حموی او را در بلاغت و حسن تألیف از جاحظ برتر دانسته است.3 احمد بن ابی طاهر، احمد بن فتح و احمد بن محمد بن ابی ذیال راوی علی بن عبیده هستند.4 با نگاهی به نام تألیفات ریحانی، روشن است که وی ایرانی بوده و اتهام او به زندیق بودن، چه درست و چه غلط، قطعاً با ملاحظه گرایشات عقیدتی و مذهبی و همسو نبودن با عامه جامعه بوده است. شاید از همین روست که ابن ماکولا وی را متکلم می داند.5 ریحانی در سال 219 هـ درگذشت.6 الندیم ضمن اینکه او را فردی باهوش و زیرک و کاتب مأمون دانسته، تألیفاتش را حکیمانه توصیف کرده است.7 کتاب های ریحانی عبارت اند از: المصون التدریج (البرزخ) رایدالود (رایدالرد) المخاطب الطارف (الطارق) الهاشمی المعانی الخصال الناشی الموشح شمل و الفت الجّد (الحک / الحد) المتخلی الصبر سناء و بهاء (سباء و بهاء / السباء و الهباء) الزمام مهرازاد جشنش کی لهراسف الملک صفة الدنیا الاخوان روشنا یدل صفة الجنه الانواع الوشیح العقل و الجمال (العقل و الحبال / العقل و الجبال) ادب جوانشیر شرح الهوی و وصف الاخاء الطاووس المشجی (السبحی) اخلاق هارون الاصناف الخطیب (الخطب) الناجم صفة الفرس الغیبه (احتمالا همان النبیه است که بعداً می آید) المشاکل فضایل اسحاق صفة الموت السمع و البصر الیأس و الرجاء صفة العلماء ابن الملک المؤمل و المهیب (الموکل و المصیب) ورود و ودود المکلین (الماکنین)؟ صفة النمل و البعوض المعاقبات مدح النبیذ (مدح الندیم) الجمل خطب المنابر النکاح الاوصاف امتحان الدهر الاجواد النبیه المجالسات8 جواهر الکلم و فرائد الحکم9 و الاوفیاء.10

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 3/113.
[2] ــ تاریخ بغداد 12/18.
[3] ــ معجم الادباء 14/51.
[4] ــ تاریخ بغداد 12/18.
[5] ــ الاکمال 7/231.
[6] ــ تاریخ الاسلام 15/311.
[7] ــ الفهرست 133.
[8] ــ همان.
[9] ــ هدیة العارفین 1/668.
[10] ــ ایضاح المکنون 2/276.*

دیگر منابع: میزان الاعتدال 3/144 لسان المیزان 4/242 النجوم الزاهره 2/231 الاعلام 4/310 المنتظم 11/45 الوافی بالوفیات 21/296 کشف الظنون 2/1468 روضات الجنات 5/198 معجم المؤلفین 7/145.

علی ـ زبیدی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

علی بن ابی المغیره ازرق حسان زبیدی کوفی.

اهل کوفه، از اصحاب امام باقر و امام صادق(علیهما السلام)1 و راوی از آن دو بزرگوار بوده است.2 راویانی مانند حماد بن عثمان، عاصم بن حمید و ابراهیم بن ابی بلاد از وی روایت نقل کرده اند.3 رجال شناسان ایشان را یکی از راویان ثقه4 شیعی5 معرفی کرده اند. برخی وی را با علی بن مغیره زبیدی یکی دانسته اند.6 وی دارای کتاب الحدیث