بوده7 که پسرش حسن بن علی بن ابی المغیره8 از آن خبر داده است.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 131 و 268.
[2] ــ رجال النجاشی 1/156.
[3] ــ خلاصة الاقوال 103 رجال ابن داود 237.
[4] ــ رجال الطوسی 131.
[5] ــ همان.
[6] ــ معجم رجال الحدیث 11/243 و 244 تنقیح المقال 25/265.
[7] ــ الذریعه 6/349.
[8] ــ رجال النجاشی 1/157.*

دیگر منابع: المعجم الموحد 2/136 قاموس الرجال 6/409 الوجیزه 69 دائرة المعارف الشیعیة العامه 13/225 مستدرکات علم رجال الحدیث 5/286 منهج المقال 225 مجمع الرجال 4/161.

علی ـ سائی (در عصر امام رضا(علیه السلام))

علی بن سوید سائی.

نجاشی لقب او را سائی و منسوب به روستای سایه در نزدیکی مدینه دانسته،1 اما بعضی محققان معاصر می گویند که در برخی نسخه های خطی قدیمی، نسائی منسوب به نَسا، شهری در ترکمنستان کنونی ضبط شده است.2 در منابع حدیثی و رجالی شیعه چند تن با نام علی بن سوید و با القابی چون سائی، تَمّار، مدینی، شیبانی، حضرمی کوفی و صنعانی و در شمار اصحاب امام صادق، امام کاظم و امام رضا(علیهم السلام)آمده است.3 از قراینی مثل صحابی بودن این سه امام و اشتراک در بعضی راویان برمی آید که همه عناوین از آنِ یک یا دو نفر از جمله علی سائی باشد، کما اینکه علی سائی هم از یاران و راویان این سه امام به شمار رفته4 و با امام کاظم(علیه السلام)سؤال و جواب و مکاتبات متعددی داشته5 که نشان از جایگاه او نزد آن حضرت دارد و در زمانی که امام در زندان بوده، در پاسخ علی بن سوید وی را بسیار ستوده و از دوستداران خاص اهل بیت(علیهم السلام)معرفی نموده است.6 شیخ طوسی نیز او را توثیق می کند.7 احمد بن خَلاّل، بندار بن محمد طبری، محمد بن منصور خزاعی، حمزة بن بزیع8 و یونس بن عبدالرحمان از شاگردان و راویان سائی اند.9 علی بن سوید کتابی داشته است که آقابزرگ تهرانی آن را کتاب الحدیث می نامد.10

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/111.
[2] ــ اختیار معرفة الرجال 1/7، مقدمه.
[3] ــ معجم رجال الحدیث 13/56 و 60.
[4] ــ رجال البرقی 48 رجال الطوسی 380 مستدرکات علم رجال الحدیث 5/384.
[5] ــ الکافی 2/65، 313 و 406 تفسیر القمی 2/372 تهذیب الاحکام 6/276 قرب الاسناد 333 معانی الاخبار 243.
[6] ــ اختیار معرفة الرجال 454.
[7] ــ رجال الطوسی 380.
[8] ــ الکافی 2/65، 4/18 و 8/124.
[9] ــ قرب الاسناد 333.
[10] ــ الذریعه 6/349.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 95 معالم العلماء 66 من لا یحضره الفقیه 3/72 مشکاة الانوار 49 و 398 الخرائج و الجرائح 1/325 خلاصة الاقوال 92 جامع الرواة 1/585 تنقیح المقال 2/292.

علی ـ سامی (188 ـ 249 هـ )

ابوالحسن علی بن جهم بن بدر سامی بغدادی.

اجداد وی خراسانی بودند، لیکن خودش در سال 188 هـ در بغداد به دنیا آمد و در همان جا بزرگ شد و به تحصیل علوم حدیث، ادب و شعر پرداخت و جزء شعرا و محدثان مشهور روزگار خویش گردید.1 علی بن جهم بر مذهب اهل سنت و ناصبی و منحرف بود و کینه ای شدید با اهل بیت(علیهم السلام)به ویژه امام علی(علیه السلام)داشت، به طوری که به پدرش دشنام و ناسزا می گفت که چرا اسمش را علی گذاشت،2 از این رو اشعاری علیه آن امام سروده و برخی عالمان و شاعران شیعه در ردّ این شعرهای متعصبانه اشعاری سروده اند.3 وی قاضی حلوان بود و شعر نیز می سرود، چنان که با اشعار خود خلفایی همانند معتصم (خلافت 218 ـ 227 هـ )، واثق (خلافت 227 ـ 232 هـ ) و متوکل عباسی (خلافت 232 ـ 247 هـ ) را ستایش می کرد و با متوکل دوستی و مراوده بسیار داشت تا اینکه سال 232 یا 239 هـ بین او و متوکل خصومت و دشمنی ایجاد شد، لذا خلیفه او را به خراسان تبعید کرد و پس از چندی از خراسان به حلب منتقل شد و در آنجا به همراه جمعی به قصد قیام حرکت کرد، اما با بنی کلب درگیر و توسط آنها مجروح شد. سرانجام در سال 249 هـ در منطقه حلب از دنیا رفت و در همان جا به خاک سپرده شد.4 اثر وی دیوان شعر است.5 عبدالله بن بسیط، محمد بن محمود خزائی، محمد بن یحیی، ابومسهر و دیگران اشعار او را روایت کرده اند.6

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 18/355.
[2] ــ مروج الذهب 4/111.
[3] ــ الذریعه 17/117.
[4] ــ تاریخ بغداد 11/367.
[5] ــ البدایة و النهایه 11/7.
[6] ــ لسان المیزان 4/210.*

دیگر منابع: الاعلام 4/269 المنتظم 12/26 تاریخ الطبری 9/265 وفیات الاعیان 3/355 معجم المؤلفین 7/55 معجم الشعراء 124 الفهرست (الندیم) 168 تاریخ التراث العربی 4/164 الاغانی 10/205 هدیة العارفین 1/673 الکامل فی التاریخ 7/124.