علی ـ عسکری (م 300 هـ )

ابوالحسن علی بن سعید بن عبدالله عسکری.

اهل محله عسکر در سامرا بود. برای شنیدن حدیث به شهرهای اصفهان، نیشابور و گرگان مسافرت کرد1 و در ری ساکن شد. از محدثانی چون محمد بن مثنّی، زبیر بن بکّار و عمرو بن علی صیرفی روایت کرد و راویانی مانند ابوعمرو بن حمدان، ابوبکر قبّاب و ابوعمرو بن مطر از او روایت نمودند. رجال نویسان ابوالحسن را موثق دانسته اند.2 در تاریخ وفات وی اختلاف است، ولی اکثر منابع آن را در ری یا3 نیشابور و به سال 300 هـ دانسته اند. آثار او عبارت اند از: المسند الشیوخ4 و السرائر.5

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 21/134.
[2] ــ سیر اعلام النبلاء 14/463.
[3] ــ تاریخ بغداد 18/190.
[4] ــ ذکر اخبار اصفهان 2/12.
[5] ــ هدیة العارفین 1/675.*

دیگر منابع: تذکرة الحفاظ 2/749 تاریخ الاسلام 23/457 طبقات الحفاظ 318 شذرات الذهب 2/246 الانساب 4/195 طبقات علماء الحدیث 2/465 الاعلام 4/291 ایضاح المکنون 2/302.

علی ـ عکوک (160 ـ 213 هـ )

ابوالحسن علی بن جبلة بن مسلم عکوک ابناوی خراسانی.

تبار وی از شیعیان خراسان بود1 و خود او در سال 160 هـ در بغداد متولد شد و در آنجا رشد و نمو کرد.2 او از شاعران روان گوی و سلیس و از اشعاری بدون تکلّف برخوردار بود. عکوک در اشعار خود، ابوغانم حمید طوسی و ابودلف عجلی را بسیار مدح کرده و بر دیگران برتری می داد.3 کسانی نیز مانند جاحظ و احمد بن عبید بن ناصح اشعار و حکایاتی را از وی روایت کرده اند.4 ابوالحسن فردی نابینا، سیاه چهره و به مرض پیسی مبتلا بود.5 مجموعه ای از اشعار که حاوی 150 ورقه می باشد، اثر اوست.6 ابوالحسن عکوک سرانجام در بغداد و در سال 213هـ7 به خاطر اشعاری که در مدح ابودلف عجلی سروده بود، موجب خشم مأمون (خلافت 198 ـ 218 هـ ) قرار گرفت و به دستور او زبانش از قفا بیرون کشیده شد و به قتل رسید.8

پی نوشت ها

[1] ـ الاغانی 20/14. 2 ـ تاریخ بغداد 11/359. 3 ـ الاغانی 20/14. 4 ـ تاریخ بغداد 11/359. 5 ـ سیر اعلام النبلاء 10/192. 6 ـ الفهرست (الندیم) 188. 7 ـ الکامل فی التاریخ 6/411. 8 ـ طبقات الشعراء (ابن معتز) 172.

دیگر منابع: تاریخ الادب العربی (بروکلمان) 2/37 الاعلام 4/128 تاریخ التراث العربی 2/4/154 فرهنگ بزرگان 346 شذرات الذهب 2/30 وفیات الاعیان 3/350 البدایة و النهایه 10/267 المنتظم 10/257.

علی ـ علوی (زنده در قرن دوم هجری)

ابومحمد علی بن حمزة بن حسن بن عبیدالله بن عباس بن علی(علیه السلام) علوی هاشمی قرشی.

از اولاد و نوادگان حضرت ابوالفضل(علیه السلام) و از اصحاب و یاران امام کاظم(علیه السلام)به شمار می رفت1 و از آن حضرت روایت نموده است.2 برخی او را راوی امام رضا(علیه السلام)نیز دانسته اند.3 ابومحمد از محدثان موثق شیعه بود و فرزندش محمد از او روایت کرده است. او دارای نسخه ای بود که آن را از امام کاظم(علیه السلام)روایت کرده بود.4

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الثقات و ترتیب الطبقات 82.
[2] ــ جامع الرواة 1/577.
[3] ــ احسن التراجم 403.
[4] ــ رجال النجاشی 2/107.*

دیگر منابع: منهج المقال 233 تنقیح المقال 2/287 قاموس الرجال 7/452 معجم رجال الحدیث 11/397 مجمع الرجال 4/193 مستدرکات علم رجال الحدیث 5/363 طرائف المقال 1/329 عمدة الطالب 396 الذریعه 24/152 خلاصة الاقوال 102 الوجیزه 72 رجال ابن داود 243 حاوی الاقوال 2/30.

علی ـ قمی (در عصر امام هادی(علیه السلام))

ابوالحسن علی بن عبدالله بن حسین عطار قمی.

از اصحاب امام جواد و امام هادی(علیهما السلام) بود.1 از امام صادق(علیه السلام)روایت دارد و محدثانی چون ابوخالد قماط و احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی از او روایت کردند.2 ابوالحسن فردی موثق و شیعی مذهب بود. اثر او الاستطاعة علی مذاهب اهل العدل می باشد.3 بیش از این چیزی از وی در منابع نیامده است.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 404.
[2] ــ تنقیح المقال 2/295.
[3] ــ رجال النجاشی 2/77.*

دیگر منابع: رجال ابن داود 246 جامع الرواة 1/591 مستدرکات علم رجال الحدیث 5/399 معجم رجال الحدیث 13/78 نقد الرجال 238 قاموس