الرجال 7/494 خلاصة الاقوال 100 حاوی الاقوال 2/43 منهج المقال 35 الذریعه 2/27.

علی ـ قمی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

از نامبرده اطلاع چندانی در دست نیست. مامقانی از شخصی با این عنوان یاد می کند و حال او را نامعلوم می داند. او می نویسد: من به مطلبی در رابطه با وی دست نیافتم، مگر روایتی که کلینی در باب نوادر الکافی از خلف بن حماد از وی و او از امام صادق(علیه السلام)نقل کرده است.1 ابن شهرآشوب نیز او را فقیه توصیف کرده و اثری به نام النجاة فی الدعوات به او نسبت داده است.2

پی نوشت ها

[1] ـ تنقیح المقال 2/302 الکافی 6/479.
[2] ــ معالم العلماء 71.*

علی ـ قیسی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابوالحسن علی بن عبدالله بن غالب قیسی اسدی عربی کوفی.

اهل کوفه بود1 و در شمار اصحاب امام صادق(علیه السلام) یاد شده است.2 او از حسن صیقل و اسماعیل بن یسار روایت کرده است.3 وی محدثی امامی مذهب بوده و رجالیون با اوصافی چون ثقه و صدوق او را ستوده اند.4 دارای کتابی بوده است که محمد بن حسین بن ابی الخطاب5 و اسماعیل بن یسار هاشمی6 آن را نقل کرده اند و در برخی از منابع از آن به کتاب الحدیث یاد شده است.7

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2 / 111.
[2] ــ رجال الطوسی 243.
[3] ــ معجم رجال الحدیث 12 / 82.
[4] ــ رجال النجاشی 2 / 111 خلاصة الاقوال 102.
[5] ــ الفهرست (طوسی) 98.
[6] ــ رجال النجاشی 2 / 111.
[7] ــ الذریعه 6 / 350.*

دیگر منابع: نقد الرجال 238 تنقیح المقال 2 / 296 منهج المقال 235 قاموس الرجال 7/16.

علی ـ کابلی (م 210 هـ )

ابومجاهد علی بن مجاهد بن مسلم بن رفیع کابلی کندی عبدی رازی.

از اهالی ری و معروف به ابن کابلی و از موالی حکیم بن جبله از قبیله عبدالقیس بود.1 او به بغداد رفت و از سیره نگار معروف محمد بن اسحاق، جعد بن ابی جعد، جراح بن ضحاک کندی، جریر بن عبدالحمید و حجاج بن ارطاة روایت کرد و افرادی چون احمد بن حنبل، محمد بن حمید رازی و صلت بن مسعود جحدری از او روایت نقل نمودند.2 کابلی مدتی قضاوت شهرری را به عهده داشت.3 وی فردی محدث و مورخ بود.4 برخی رجال نویسان اهل سنت وی را در نقل حدیث دروغگو دانسته اند5 و در مقابل، ابن حبان وی را توثیق کرده است.6 ابومجاهد به سال 210 هـ درگذشت. آثار او عبارت اند از: اخبار بنی امیه7 و المغازی.8

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 12/105.
[2] ــ الانساب 5/5 تهذیب الکمال 21/117.
[3] ــ تاریخ الاسلام 12/306.
[4] ــ معجم المؤلفین 7/175.
[5] ــ تاریخ بغداد 12/106.
[6] ــ الثقات 8/459.
[7] ــ هدیة العارفین 1/668.
[8] ــ تهذیب الکمال 21/117.*

دیگر منابع: خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 7/377 التاریخ الکبیر 6/297 کشف الظنون 1/289 میزان الاعتدال 3/152 دائرة المعارف الشیعیة العامه 13/344 الجرح و التعدیل 6/205 لغت نامه دهخدا 10/14348 تقریب التهذیب 2/43.

علی ـ کاتب (قرن سوم هجری)

علی بن امیة بن ابی امیه عمرو کاتب.

خاندان ابوامیه، خاندانی درباری بودند که در دستگاه خلافت عباسی به کتابت اشتغال داشتند. امیه کاتب مهدی عباسی (خلافت 158 ـ 169 هـ ) در دیوان بیت المال، دیوان رسائل و دیوان خاتم بود.1 پسرانش محمد و علی هر دو کاتب و شاعر بودند، اما اشعار علی را اندک و غیرمشهور گفته اند.2 آل امیه در بغداد سکونت داشتند و عمر میدانی، از خوانندگان معروف آن دوره همسایه و همنشین محمد و علی بود.3 پسر علی، ابوحشیشه محمد طنبوری هم از خوانندگان و نوازندگان مشهور آن دوره بود که گفته شده با آنکه سن کمی داشت، اما در حضور مأمون (خلافت 198 ـ 218 هـ ) به آوازخوانی پرداخته4 و در اردوکشی مأمون به سرزمین های غربی خلافت همراه او بوده است.5 علی به خدمت ابراهیم بن مهدی عباسی و فضل بن ربیع در آمد6 و مدتی کاتب فضل (م208 هـ ) بود.7 به گفته الندیم، مجموعه اشعار وی صد ورقه بوده است.8 تاریخ درگذشت او گزارش نشده، اما با توجه به اینکه پسرش در حدود 250 هـ درگذشته،9 به احتمال زیاد