دیگری نیز دارد که ضرورت انجام دادن این کار را با وجود آنها دو چندان می کند و آن کم توجهی به نویسندگان و نوشته های شیعی یا معرفی آنان با نگره های غیر شیعی است که به راستی با واقعیت های تاریخی نمی سازد. از این رو سامان دادنِ این کار، فراتر از آنچه تصور می شد ارزش و ضرورت یافته است.

مراحل و شیوه انجام پروژه

بایسته های ذکر شده، دغدغه ای گردید تا پروژه ای به صورت روشمند و علمی و البته با گزیده گویی در شناسایی نویسندگان اسلامی شکل بگیرد و در نتیجه، طرح مؤلفان اسلامی پایه ریزی شود. این کار به دلیل گستردگی زمانی، حجم زیاد مطالب و مراحل گوناگون عملیاتی، زمان نسبتاً طولانی را برای طراحی و انجام به خود اختصاص داد که البته این امر موجب جرقه های جدیدی در ذهن طراحان و مجریان آن شد و بالتبّع شیوه ها و قالب های جدیدی را طلب کرد. به همین سبب این پروژه، شکل های متعدد و گونه های مختلفی را تجربه کرد که چه بسا خود موجب ایراداتی شده باشد. امید می رود که با نقد و نظر کارشناسان تیز بین و پژوهش گران نکته سنج، در ادامه کار و نیز در چاپ های بعدی، آن موارد اصلاح شود.

طرح اولیه این کار در نیمه دوم دهه هفتاد با پیشنهاد حجت الاسلام آقای قدرت الله رضانژاد در دستور کار قرار گرفت و پس از بررسی و تصویب آن، برای اجرا شدن به نامبرده و جمعی از پژوهشگران واگذار گردید. مراحل انجام دادنِ کار در نگاهی اجمالی به شرح ذیل می باشد:

1ـ پس از تصویب و تعریف طرح و فراهم شدن مقدمات کار، نخست، منابع مربوط که می توانست در استخراج نویسندگان به کار آید، شناسایی و سپس برای مطالعه و فیش برداری در اختیار محققان قرار گرفت تا مدخل های پژوهشی را استخراج و جمع آوری کنند.

2ـ چون پروژه در آغاز براساس معرفی مؤلّفان اسلامی ده قرن اول هجری طراحی شده بود، تمامی منابع موجود و در دست رس مربوط به طرح دائرة المعارف، جست وجو و تا پایان قرن دهم (سال 1000ق) به طور کامل فیش برداری شد و نویسندگان با تمام آثارشان بر مبنای سال وفات ترتیب یافتند.

3ـ پس از آن، اسامی مؤلفان هر قرنی به صورت جداگانه و به ترتیب حروف الفبا تنظیم و طبقه بندی شد.

4ـ مرحله بعدی، شخصیت نگاری و معرفی نویسندگان بود که پس از بررسی شیوه های متعدد نگارشی و آدرس دهی، شیوه حاضر، تصویب و مقرر شد تا برای استفاده بهتر خوانندگان، هر مطلبی به منبع خاص خود ارجاع شود و حتی الامکان منابع دست اول در اولویت قرار گیرند. به این منظور گاه برای یافتن منبع برخی از داده های مآخذ متأخر، رنج های بسیاری کشیده شد تا منابع اصلی آن ارائه شود و گاه با همه زحمات، نتیجه ای حاصل نمی شد و ناچار به اطلاعات بعدی بسنده می گردید.

5 ـ سپس هر مدخل در اختیار محققی قرار داده شد تا درباره آن، تحقیقی جامع نموده و شرح حال و آثار مؤلف را به صورت مقاله تدوین کند.

6- برای جلوگیری از گوناگونی نگرش و نگارش، آیین نامه ای مدوّن شد که بر اساس آن، ابتدا اجمالی از زندگی سیاسی - اجتماعی و فرهنگی مؤلف و سپس به آثار او پرداخته شود. در معرفی افرادی که از زیست نامه مفصلی برخوردارند، اصرار بر آن بود تا حجم مطالب ارائه شده ذیل این نویسندگان به اختصار باشد. بدیهی است که ارایه مطالب، بیشتر در جهت شناسایی جایگاه علمی فردِ مورد نظر بوده و از دیگر مطالبی که به این جنبه از شخصیت وی ارتباطی نداشت صرف نظر شده است. امّا در باره کسانی که اطلاعات اندکی درباره آنان وجود داشت، از هر نکته ای که به روشن تر شدن زوایایی از زندگی آنان کمک می کرد، غفلت نشده است.

7 ـ برای پیش گیری از نواقص و اشکال های احتمالی و همچنین افزودن مطالب برجسته، مقالات نوشته شده، کنترل و غنی سازی شد تا هم