التعدیل 6/199.
[4] ــ تهذیب الکمال 21/57-66.
[5] ــ شذرات الذهب 2/65.
[6] ــ الفهرست (الندیم) 122.*

دیگر منابع: العبر 1/316 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 7/363 تاریخ الاسلام 16/286 الاکمال 4/1766.

علی ـ کوفی (زنده در قرن دوم هجری)

ابوالحسن علی بن منصور کوفی بغدادی.

اهل کوفه بود،1 ولی در بغداد زندگی می کرد و از یاران هشام بن حکم بود.2 از بزرگانی همچون هشام بن حکم، ابراهیم بن عبدالحمید و کلثوم بن عبدالمؤمن حرانی روایت کرده است. یونس بن عبدالرحمان، حسین بن سعید و علی بن اسباط نیز از وی روایت کرده اند.3 رجال شناسان وی را متکلم4 و یکی از راویان موثق5 به شمار آورده اند. با توجه به تاریخ وفات هشام بن حکم (م 199 هـ )، حیات وی را در قرن دوم قطعی دانسته اند. وی صاحب آثاری بوده که التدبیر فی التوحید و الامامه از آن جمله می باشد.6 به اعتقاد نجاشی، اصل این کتاب از هشام بن حکم بوده، ولی علی بن منصور آن را جمع آوری کرده است.7

پی نوشت ها

[1] ـ اختیار معرفة الرجال 256. 2 ـ رجال النجاشی 2/71. 3 ـ معجم رجال الحدیث 12/187.
[4] ــ رجال النجاشی 2/71.
[5] ــ الوجیزه 75 تنقیح المقال 2/310.
[6] ــ رجال النجاشی 2/71.
[7] ــ همان 2/398.

دیگر منابع: طرائف المقال 1/534 قاموس الرجال 7/65 دائرة المعارف الشیعیة العامه 13/385 الذریعه 4/18 منهج المقال 239 رجال ابن داود 251 جامع الرواة 1/603.

علی ـ کوفی (زنده در 230 هـ )

ابوالحسن علی بن اسباط بن سالم کوفی بیّاع الزطی کندی.

اهل کوفه1 و از اصحاب امام رضا و امام جواد(علیهما السلام) بود.2 از امام رضا(علیه السلام)3 و نیز از محدثانی چون جمیل بن دّراج، حسین بن زراره و محمد بن سنان روایت کرد4 و افرادی مانند موسی بن جعفر بغدادی و محمد بن حسین بن ابی الخطاب از او روایت نمودند.5 ابن اسباط عالم به علم قرائت و فطحی مذهب بود6 و در اینکه آیا از مذهب و عقیده خود برگشت یا خیر، اختلاف است: برخی گفته اند که علی بن مهزیار رساله ای در ردّ مذهب وی نوشت و او را به حق دعوت کرد، ولی مؤثر نیفتاد و او بر همان عقیده از دنیا رفت.7 برخی دیگر می گویند که بین او و علی بن مهزیار نامه هایی درباره مذهبش رد و بدل شد تا اینکه به خدمت امام جواد(علیه السلام)مشرف شدند و در آنجا وی از عقیده خود برگشت.8 به هر حال وی شیعه مذهب9 و به تصریح رجال نویسان از صادق ترین و موثق ترین افراد به شمار می رفت.10 وی تا سال 230 هـ در قید حیات بود.11 تألیفات وی عبارت اند از: تفسیر القرآن الدلائل النوادر المزار12 جامع روایات و اصل.13

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 382.
[2] ــ رجال البرقی 55.
[3] ــ رجال النجاشی 2/73.
[4] ــ اختیار معرفة الرجال 141 و 238.
[5] ــ الفهرست (طوسی) 90.
[6] ــ رجال ابن داود 481.
[7] ــ اختیار معرفة الرجال 562.
[8] ــ رجال النجاشی 2/73.
[9] ــ هدیة العارفین.
[10] ــ رجال ابن داود 481.
[11] ــ الذریعه 8/237.
[12] ــ هدیة العارفین 1/673.
[13] ــ معالم العلماء 63.*

دیگر منابع: معجم المفسرین 1/354 جامع الرواة 1/554 هدایة المحدثین 114 تنقیح المقال 2/268 منهج المقال 226 مجمع الرجال 4/166 معجم المؤلفین 7/33.

علی ـ کوفی (م قرن سوم هجری)

علی بن ابی جهمه کوفی.

نام پدر وی را ابراهیم و کنیه اش را ابی جهیمه نیز آورده اند.1 او از موالی کوفه و از محدثان مورد اعتماد شیعه بود.2 از محضر جهم بن حمید رواسی و معتب بهره علمی برد و راویانی مانند علی بن حکم، حسین بن سعید3 و حسن بن محمد بن سماعه از جمله شاگردان وی می باشند. تاریخ وفات وی مشخص نیست، ولی چون با یک واسطه از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده،4 از رجال قرن سوم به شمار آمده است. کتاب الحدیث اثر اوست.5

پی نوشت ها

[1] ـ الذریعه 6/348.
[2] ــ رجال النجاشی 2/110.
[3] ــ الکافی 3/300 و 5/166.
[4] ــ همان.
[5] ــ الذریعه 6/348.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 94 معالم العلماء 66 خلاصة الاقوال 102 رجال ابن داود 236 ایضاح الاشتباه 225 منهج المقال 223 تنقیح المقال 2/260 نقد الرجال 224 معجم رجال الحدیث 11/214 جامع الرواة 1/546.

علی ـ کوفی (م قرن سوم هجری)

علی بن معمر کوفی.

اطلاع چندانی از وی در دست نیست. تنها نجاشی و شیخ طوسی