گفته اند که کتابی داشته که احمد بن میثم آن را روایت کرده است.1 وی از پدرش و نیز از خالد قلانسی2 و یونس بن عمار،3 و به گفته ابن حمزه طوسی، از امام صادق(علیه السلام) هم روایت کرده است،4 اگر چه ممکن است سهو یا تصحیفی صورت گرفته و واسطه بین او و امام صادق(علیه السلام)حذف شده باشد، چرا که پدر و دیگر اساتیدش راوی از آن حضرت هستند. عباس بن عامر، احمد بن فضل،5 علی بن ابی حمزه6 و علی بن اسباط هم از او روایت کرده اند.7 با توجه به اینکه با یک واسطه از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده، اثری از وی باقی نمانده است و پسرش در سال 329 هـ زنده بوده است،8 می توان وی را از رجال قرن سوم دانست.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/117 الفهرست (طوسی) 95.
[2] ــ الکافی 2/650 نوادر المعجزات 106.
[3] ــ الامالی (طوسی) 678.
[4] ــ الثاقب فی المناقب 196.
[5] ــ تهذیب الاحکام 6/48 و 7/58.
[6] ــ دلائل الامامه 173.
[7] ــ بصائر الدرجات 104.
[8] ــ رجال الطوسی 6310.*

دیگر منابع: معالم العلماء 59 جامع الرواة 3/603 مجمع الرجال 4/224 منهج المقال 239 هدایة المحدثین 118 الذریعه 6/351 دلائل الامامه 68 بحار الانوار 15/3 نقد الرجال 244.

علی ـ کوفی (م 268 هـ )

علی بن جندب کوفی.

از دوران کودکی، رشد، تعلیم و تعلم، خانواده و فعالیت اجتماعی وی چیزی به دست نیامد، جز اینکه شیخ طوسی وی را جزء کسانی آورده که از ائمه(علیهم السلام) روایت نکرده اند. به هر حال او در سال 268 هـ درگذشت و حسن بن احمد کوفی بر وی نماز گزارد و در قبرستان قبیله بنی رواس کوفه دفن گردید.1 کتاب النوادر اثر اوست که حمید بن زیاد دهقان آن را روایت کرده است.2

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 479.
[2] ــ الفهرست (طوسی) 213.*

دیگر منابع: مجمع الرجال 4/174 معجم رجال الحدیث 11/297 منهج المقال 227 نقد الرجال 228 قاموس الرجال 7/390 معالم العلماء 66 الذریعه 24/335 تنقیح المقال 2/274.

علی ـ لحیانی (م حدود 210 هـ )

ابوالحسن علی بن حازم (مبارک) لحیانی خُتَّلی بغدادی.

چون از قبیله بنی لحیان بن هذیل بود و یا به دلیل ریش بلندی که داشت، لحیانی نامیده شد.1 برخی از معاصران هم او را از اهالی خُتَّل ماوراءالنهر شمرده اند.2 ختلی از علمای علم لغت بود و با ابن سکیت مباحثاتی داشت و از محضر اساتیدی مانند کسائی، فراء، احمر،3 ابوزید نحوی، ابوعمرو شیبانی و اصمعی بهره گرفت و ابوعبید قاسم بن سلام از جمله کسانی است که از او علم آموخت. کتاب النوادر اثر مشهور اوست که این کتاب را بر کسائی قرائت کرد.4 کتاب الامثال اثر دیگر اوست.5 لحیانی در حدود 210 هـ درگذشت.6

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 14/106.
[2] ــ لغت نامه دهخدا 42/155.
[3] ــ نزهة الالباء 176.
[4] ــ معجم الادباء 14/106.
[5] ــ تاریخ التراث العربی 8/1/221.
[6] ــ هدیة العارفین 1/668.*

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 21/401 بغیة الوعاة 2/185 الفهرست (الندیم) 32 ریحانة الادب 5/125 فرهنگ زندگی نامه ها 357 معجم المؤلفین 7/56 المزهر 1/135 طبقات النحویین و اللغویین 195 انباه الرواة 2/255 تاج العروس 1/11 ایضاح المکنون 2/345.

علی ـ ماذَرائی (م 283 هـ )

علی بن احمد بن سیّار ماذرائی.

وی در زمان حکومت خمارویه بن احمد بن طولون (حکومت 270 ـ 282 هـ ) از حاکمان دولت طولونی مصر، ریاست دیوان انشا را بر عهده داشت1 و هنگامی که خمارویه به قتل رسید و فرزندش جیش (حکومت 282 ـ 283 هـ ) به حکومت رسید، کاتب دربار وی گردید.2 بنا بر نقل الندیم، ماذرائی از شاعران کاتب بود و مجموع سروده های وی بالغ بر پنجاه ورقه می باشد.3 ماذرائی در واقعه تهاجم مغربی ها و بربرها به سال 283 هـ که درصدد برکناری جیش و جایگزینی عمویش نصر بن احمد بودند، نقش میانجی گری و ختم غایله مهاجمان را داشت،4 ولی سرانجام با کشته شدن جیش به سال 283 هـ ، وی نیز به دست مهاجمان به قتل رسید.5

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 2/5/14.
[2] ــ تاریخ الطبری 5/355.
[3] ــ الفهرست (الندیم) 193.
[4] ــ تاریخ الطبری 5/355.
[5] ــ النجوم الزاهره 3/93.*

دیگر منابع: الکامل فی التاریخ 7/478 تاریخ الاسلام 21/13 لغت نامه دهخدا 7/1005 10/14234.