العربی و المؤرخون 1/185 المؤرخون و التاریخ عند العرب 65 الاعلام 5/140 معجم المؤلفین 7/211 کشف الظنون 2/1420 ایضاح المکنون 1/426، 427 و 431 هدیة العارفین 1/670 دائرة المعارف الشیعیة العامه 13/366.

علی ـ مدنی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابوالحسن علی بن عبیدالله بن محمد بن عمر بن علی بن ابی طالب(علیه السلام) مدنی.

صحابی امام صادق(علیه السلام) بود1 و از پدرش عبیدالله روایت نقل کرده است.2 عمر بن محمد بن عمر بن علی بن حسین از وی روایت نقل کرده است. وی محدثی امامی است3 و حال وی مجهول است.4 کتاب الاقضیة که عمر بن محمد بن عمر بن علی بن حسین آن را روایت کرده، اثر اوست.5

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 241.
[2] ــ مجمع الرجال 4 / 208.
[3] ــ الفهرست (طوسی) 94.
[4] ــ تنقیح المقال 2 / 298.
[5] ــ الفهرست (طوسی) 94.*

دیگر منابع: معجم رجال الحدیث 12 / 89 جامع الرواة 1 / 593 قاموس الرجال 7 / 22.

علی ـ مروزی (م 217 هـ )

ابوالحسن علی بن هشام بن فر خسرو مروزی.

از فاضلان، ادیبان و شاعران عصر خود بود و زیبا شعر می سرود. دعبل بن علی خزاعی از او روایت کرده است. او یکی از فرماندهان لشکر و ندیمان و خاصان مأمون عباسی (خلافت 198 ـ 218 هـ ) بود و نزد وی جایگاهی خاص و مقامی بلند داشت، به گونه ای که خلفیه برای دیدن وی به منزلش می رفت.1 مروزی در سال 210هـ مأمون را از خراسان به عراق همراهی کرد و زمانی که مردم قم تقاضای تخفیف در مالیات دو میلیون درهمی خود را نمودند و پس از مخالفت حاکم عباسی با این تقاضا، از پرداخت مالیات امتناع کردند، مأمون او و عجیف بن عنبسه را برای سرکوبی آنها فرستاد. آنان پس از خراب کردن دیوار شهر و کشتن یحیی بن عمران و تسلط بر مردم، مالیات اهل قم را به هفت میلیون درهم ا فزایش دادند. حاکم عباسی وی را به سال 214هـ برای حکمرانی جبال (بخشی از ایران) منصوب نمود.2 ابوالفرج اصفهانی، علی بن هشام را فردی خودخواه و متکبر توصیف کرده3 و الندیم پنجاه ورقه شعر برای او برشمرده است.4 سرانجام عجیف بن عنبسه به دستور مأمون، وی را در سال 216 هـ به سبب کشتن مردم و غصب اموال آنها دستگیر کرد و به سال 217 هـ در أذنة، شهری در مرز عراق به قتل رسانید و سر او را بر نیزه کرده، در بغداد و خراسان و سپس در مناطق دیگر گرداندند و در نهایت به دریا افکندند.5

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 43/266.
[2] ــ الکامل فی التاریخ 6/399 و 415.
[3] ــ الاغانی 19/81.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 189.
[5] ــ تاریخ یعقوبی 2/425 و 426 تاریخ الطبری 8/626.*

علی ـ مروزی (154 ـ 244 هـ )

ابوالحسن علی بن حجر بن ایاس مروزی سعدی.

سال 154 هـ در مرو به دنیا آمد و برای اشتغال به تحصیل راهی بغداد شد. در علوم قرآنی، ادب و شعر و حدیث تبحر پیدا کرد تا جایی که ابوبکر اعین درباره اش می گوید: او یکی از سه مشایخ بزرگ خراسان بود.1 پس از چندین سال سکونت در بغداد، به مرو مراجعت کرد و تا آخر عمرش در آنجا ماند. وی از پدرش، اسحاق بن نجیح ملطّی، اسماعیل بن جعفر، علی بن مسهّر، عتاب بن بشیر، یحیی بن حمزه، سفیان بن عیینه، شریک بن عبدالله و دیگران حدیث شنیده و محمد بن اسماعیل بخاری، مسلم بن حجاج، ترمزی، نسائی، اسحاق بن خزیمه و بسیاری از خراسانیان از او روایت نقل کرده اند.2 ابوالحسن سعدی در نهایت به سال 244 هـ در حدود 99 سالگی در مرو از دنیا رفت.3 تألیفات او عبارت اند از: احکام القرآن و فوائد الحدیث.4

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 11/905.
[2] ــ تاریخ بغداد 11/418.
[3] ــ سیر اعلام النبلاء 11/905.
[4] ــ هدیة العارفین 1/672.*

دیگر منابع: الجرح و التعدیل 3/183 تهذیب الکمال 20/356 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 7/293 العبر 1/348 الاعلام 4/270 معجم المؤلفین 7/57 التاریخ الکبیر 6/272 الثقات 8/468 کشف الظنون 1/20.

علی ـ منجّم (20
[1] ـ 275 هـ )

ابوالحسن علی بن یحیی بن ابی منصور منجم ندیم.

تبار وی ایرانی است1 و در سال 201 هـ به دنیا آمد.2 وی از