شاگردان اسحاق موصلی بود3 و محمد بن سلام، محمد بن عمر جرجانی و دیگران از او روایت کرده اند.4 وی راوی اخبار و اشعار بود و در علوم طبّ، نجوم، شعر و اصوات غنا نیز مهارت داشت.5 علم را بسیار دوست می داشت و خانه اش مرجع فضلا و پیوسته منشأ خیر و صلاح ایشان بود و چون او از ندیمان خاص خلفای عباسی بود، به ندیم شهرت یافت.6 ابن ابی منصور از مقربان متوکل (خلافت 232 ـ 247 هـ ) و خلفای بعد از وی تا معتمد (خلافت 256 ـ 279 هـ ) محسوب می شد. سرانجام منجم در سال 275هـ در اواخر ایام خلافت معتمد درگذشت و در سامرا دفن گردید.7 کتاب های وی عبارت اند از: الشعر و الشعراء الندماء الاسلامیین اخبار اسحاق بن ابراهیم الطبیخ و 8 الامالی.9

پی نوشت ها

[1] ـ النجوم الزاهره 3/73.
[2] ــ معجم المؤلفین 7/261.
[3] ــ تاریخ الاسلام 20/405.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 160.
[5] ــ الوافی بالوفیات 22/303.
[6] ــ ریحانة الادب 6/12.
[7] ــ معجم الادباء 15/144.
[8] ــ الفهرست (الندیم) 160.
[9] ــ ریحانة الادب 6/12.*

دیگر منابع: تاریخ بغداد 12/121 سیر اعلام النبلاء 13/282 تاریخ التراث العربی 4/163 وفیات الاعیان 3/373 الاعلام 5/31 دایرة المعارف الشیعیة العامه 13/399 لغت نامه دهخدا 10/14362.

علی ـ منقری (در عصر امام هادی(علیه السلام))

علی بن محمد منقری.

وی اهل کوفه1 و صحابی امام هادی(علیه السلام) بوده است.2 نجاشی وی را توثیق کرده و کتاب نوادر را تألیف او می داند که محمد بن علی بن محبوب آن را روایت کرده است.3

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/82.
[2] ــ رجال الطوسی 419.
[3] ــ رجال النجاشی 2/82.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 97 معالم العلماء 68 رجال ابن داود 251 نقد الرجال 244 قاموس الرجال 7/574 تنقیح المقال 2/309 الوجیزه 75 الذریعه 24/336.

علی ـ منمّس (در عصر امام جواد(علیه السلام))

ابوالحسین علی بن حسان منمّس واسطی خزاز.

وی را به خاطر قد کوتاهش منمّس لقب داده بودند. ابوالحسین از محدثان شیعه بود که بیش از صد سال عمر کرد.1 او صحابی امام جواد(علیه السلام)بود2 و از امام صادق، امام رضا و امام جواد3(علیهم السلام) و همچنین از علی بن حسین عبیدی و موسی بن بکر روایت دارد.4 محمد بن حسن صفار، حسن بن موسی خشاب، احمد بن ابی عبدالله برقی و هارون بن مسلم از او روایت کرده اند.5 علامه حلی می گوید: ابن غضائری وی را فردی بسیار موثق دانسته است.6 منمّس دارای کتابی است که عده ای از شیعیان آن را روایت کرده اند، اما از نام و موضوع آن چیزی ذکر نشده است.7

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 2/112.
[2] ــ رجال الطوسی 404.
[3] ــ مستدرکات علم رجال الحدیث 5/327.
[4] ــ اختیار معرفة الرجال 248 و 321.
[5] ــ جامع الرواة 1/564.
[6] ــ خلاصة الاقوال 96.
[7] ــ رجال النجاشی 2/112.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 93 تنقیح المقال 2/275 معجم رجال الحدیث 11/313 قاموس الرجال 7/399 منهج المقال 228 نقد الرجال 229 هدایة المحدثین 116 الوجیزه 70.

علی ـ موصلی (175 ـ 265 هـ )

ابوالحسن علی بن حرب بن محمد موصلی طائی.

در سال 175 هـ در آذربایجان متولد شد و در موصل رشد و نمو یافت.1 از سفیان بن عیینه، یزید بن هارون، وکیع بن جراح، محمد بن فضیل و احمد بن حنبل روایت کرده2 و عبدالله بن محمد بغوی، یحیی بن صاعد و محاملی از او روایت کرده اند.3 رجال نویسان اهل سنت وی را ثقه، راستگو،4 حنبلی مذهب،5 ادیب، شاعر و آشنا به تاریخ و انساب عرب دانسته و گفته اند که وی برای آموختن حدیث به حجاز و شهرهای مهم عراق مسافرت کرد. وی سرانجام در سال 265 هـ در موصل یا سامرا درگذشت و برادرش معاویه بر وی نماز خواند.6 اثر وی المسند (اجزاء فی الحدیث) می باشد.7

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 20/137.
[2] ــ المنتظم 12/201.
[3] ــ تاریخ بغداد 11/419.
[4] ــ سیر الاعلام النبلاء 12/251.
[5] ــ طبقات الحنابله 1/223.
[6] ــ تاریخ بغداد 11/419.
[7] ــ شذرات الذهب 2/150.*

دیگر منابع: الثقات 8/471 هدیة العارفین 1/673 کشف الظنون 1/588 الاعلام 4/270 العبر 1/380 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 7/294 معجم المؤلفین 7/57.