قلمرو مسلمانان زیسته و وجهه علمی یافته یا در تحولات جهان اسلام نقش آفریده اند، وجود دارند. از این رو شرح حال مترجمان، پزشکان، منجمان و... که در سده های نخستین، بیشتر آنان مسلمان نبوده اند، آورده شده است.

حق آن بود که برای غنای مجموعه، از سرآمدان دانشمندان اسلامی یعنی اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امامان شیعه(علیهم السلام) که خود سرمنشأ بسیاری از دانش ها و مدرّس بسیاری از دانش آموختگان بودند، سخنی به میان آید، اما از آنجا که نظر بر کوتاه گویی و اختصار بود، آوردن نام آنان در این میان، ستمی در حق آنان به شمار می آمد. از این رو، عدم ذکر نام آنان را بر ذکرِ ناقص، ترجیح داده و برای شناسایی آنان کوششی دیگر را انتظار می بریم. ضمن اینکه یادکرد آنان در این مجموعه و قرار دادن ایشان در ردیف دیگر مؤلفان، ستم مضاعفی بود که ارتکاب آن شایسته نبود.

آنچه در پیش رو قرار دارد، حاصل تنها بخشی از تلاش چندین ساله، درباره مؤلفان اسلامی است که تا پایان قرن سوم را پوشش می دهد. شناساییِ نویسندگان سده های بعدی به یاری پروردگار، در زمانی نه چندان دور، در جلدهای دیگر، در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت.

پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(علیهم السلام)