عقیده دارد و می گوید: منشأ اشتباه، کلام کشّی است.8 شیخ طوسی دو نفر را تحت عنوان ابراهیم بن عبدالحمید در اصحاب امام کاظم(علیه السلام)ذکر کرده و برای یکی لفظ واقفی آورده است و در جای دیگر گفته که او امام رضا(علیه السلام) را درک نمود، ولی از ایشان حدیث نشنید.9 در مقابل، برخی دیگر مانند کاظمی و اردبیلی او را متحد می دانند.10 تستری نیز قائل به اتحاد است و طی گفتاری، کلام قائلان به تعدد را توجیه کرده و جواب داده است.11 تفرشی هم می گوید که ابراهیم بن عبدالحمید یک فرد بیشتر نیست و همان شخص ثقه و واقفی مذهب است. ایشان می گوید که من در کتب رجالی، مطلبی که دلالت بر تعدد فرد داشته باشد نیافتم، جز اینکه شیخ در اصحاب امام کاظم(علیه السلام) دو مرتبه ابراهیم بن عبدالحمید را تکرار کرده است و این هم دلالت بر تعدد فرد نمی کند، چون مثل چنین مواردی در کلام شیخ بسیار است و حال اینکه ما یقین داریم تعددی وجود ندارد.12

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/98.
[2] ــ رجال الطوسی 159، 332 و 351.
[3] ــ اختیار معرفة الرجال 446 و 447.
[4] ــ هدایة المحدثین 10.
[5] ــ خلاصة الاقوال 197.
[6] ــ معالم العلماء 7.
[7] ــ رجال ابن داود 226.
[8] ــ تنقیح المقال 1/22.
[9] ــ رجال الطوسی 331، 332 و 351.
[10] ــ هدایة المحدثین 10 جامع الرواة 1/23.
[11] ــ قاموس الرجال 1/219.
[12] ــ نقد الرجال 1/73.*

دیگر منابع: الفهرست (طوسی) 40 الذریعه 2/136 معجم رجال الحدیث 1/241 اعیان الشیعه 2/176 مجمع الرجال 1/53 لسان المیزان 1/75 رجال البرقی 27 و 48 و 53 منهج المقال 22 المعجم الموحد 1/62 الوجیزه 6 .

ابراهیم ـ اسلمی (100 ـ 184 هـ )

ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سمعان اسلمی مدنی مدینی مدائنی.

در سال 100 هـ1 در مدینه زاده شد2 و از علمای برجسته در فقه و حدیث بود.3 ابواسحاق از اصحاب خاص امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) بوده و از آن دو بزرگوار4 و نیز از کسانی چون صفوان بن سلیم و محمد بن منکدر روایت کرده است.5 افرادی چون محمد بن ادریس (امام شافعی) و حسن بن عرفه از شاگردان او بوده و از وی نقل روایت کرده اند.6 برخی از علمای اهل سنت او را ضعیف، متروک الحدیث و قدری یا معتزلی مذهب دانسته اند.7 اما بسیاری از رجال شناسان، به خصوص رجالیون شیعه، اسلمی را از یاران خاص امام باقر و امام صادق(علیهما السلام)می دانند.8 وی اثری به نام الموطّـأ دارد که از الموطّأ مالک بن انس بزرگ تر می باشد9 و مورد نقد و طعن برخی علمای حدیث قرار گرفته است.10 کتاب دیگری نیز در خصوص حلال و حرام دارد.11 اسلمی سرانجام در سال 184هـ در گذشت.12

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 8/450.
[2] ــ الاعلام 1/59.
[3] ــ تذکرة الحفاظ 1/246.
[4] ــ رجال النجاشی 1/85 الفهرست (طوسی) 3.
[5] ــ سیر اعلام النبلاء 8/450.
[6] ــ الاعلام 1/59 تهذیب الکمال 2/184.
[7] ــ میزان الاعتدال 1/57 التاریخ الکبیر 323.
[8] ــ رجال النجاشی 1/246 اعیان الشیعه 2/109 تذکرة الحفاظ 1/246.
[9] ــ العبر 1/223.
[10] ــ الاعلام 1/59.
[11] ــ رجال النجاشی 1/85 .
[12] ــ میزان الاعتدال 1/57.*

دیگر منابع: خلاصة الاقوال 4 الجرح و التعدیل 2/125 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 1/158 لسان المیزان 1/108 دائرة المعارف الشیعیة العامه 2/140 معجم المؤلفین 1/109 الذریعه 7/61 معجم رجال الحدیث 1/200 رجال ابن داود 17.

ابراهیم ـ اشعری (در عصر امام رضا(علیه السلام))

ابراهیم بن محمد اشعری قمی.

به گفته نجاشی، وی از امام کاظم و امام رضا(علیهما السلام) روایت نقل کرده است،1 ولی شیخ طوسی نام او را در زمره افرادی آورده که از ائمه(علیهم السلام)روایتی نقل نکرده اند.2 او محدثی امامی، روایتگری ثقه و مورد اعتماد بود.3 وی از عبید بن زراره و حمزة بن حمران روایت نقل کرده است4 و افرادی چون محمد بن خالد برقی و صفوان بن یحیی از وی روایت نقل کرده اند.5 اثرش کتاب حدیثی است که با همکاری برادرش فضل نوشته است،6 اما از عنوان آن چیزی در منابع نیامده است.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/107.
[2] ــ رجال الطوسی 414.
[3] ــ رجال النجاشی 1/107.
[4] ــ قاموس الرجال 1/186.
[5] ــ جامع الرواة 1/31.
[6] ــ الفهرست (طوسی) 8.*

دیگر منابع: الذریعه 6/305 معالم العلماء 5 حاوی الاقوال 1/131 لسان المیزان 1/97 رجال البرقی 27 الوجیزه 6 معجم رجال الحدیث 1/272 خلاصة الاقوال 6 اختیار معرفة الرجال 181 رجال ابن داود 17.