بود. شیخ طوسی گفته که او دارای آثاری است و از جمله آنها، کتاب الرد علی الغالیة و ابی الخطاب و اصحابه می باشد.6

پی نوشت ها

[1] ـ رجال النجاشی 1/95.
[2] ــ لسان المیزان 1/49.
[3] ــ رجال ابن داود 13.
[4] ــ لسان المیزان 1/49.
[5] ــ خلاصة الاقوال 5.
[6] ــ الفهرست (طوسی) 7.*

دیگر منابع: تنقیح المقال 1/18 منهج المقال 19 نقد الرجال 6 معجم رجال الحدیث 1/193 قاموس الرجال 1/107 مستدرکات علم رجال الحدیث 1/103 منتهی المقال 1/148 اعیان الشیعه 2/115 الذریعه 10/212 دائرة المعارف الشیعیة العامه 2/27 جامع الرواة 1/16 الوجیزه 5 معالم العلماء 3.

ابراهیم ـ کاتب (در عصر امام رضا(علیه السلام))

ابواسحاق ابراهیم بن اسماعیل بن داود کاتب.

اصالتاً عجم بود. خود و برادرانش حمدون و داود، از شعرا و ادبای عصر خویش به شمار می رفتند.1 ابراهیم را جزء اصحاب و راویان امام رضا (علیه السلام)دانسته اند و موسی بن جعفر مدائنی و دیگران از ایشان روایت کرده اند.2 او در زمان خلافت مأمون (198 ـ 218 هـ ) مدتی کوتاه، سمت منشی دیوان را عهده دار بود.3 وی که در ادب، شعر، کتابت و بلاغت در گفتار تبحر داشت، آثاری چون کتاب رسائل و دیوان شعری در هفتاد ورقه تألیف کرده است.4

پی نوشت ها

[1] ـ الوافی بالوفیات 5/325.
[2] ــ الاستبصار 2/137.
[3] ــ تاریخ التراث العربی 2/4/212.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 137 و 191.*

دیگر منابع: تهذیب الاحکام 4/304 الاغانی 10/163 جامع الرواة 1/19 تنقیح المقال 1/14 معجم المؤلفین 1/14 معجم رجال الحدیث 1/211 معجم المصنفین 3/88.

ابراهیم ـ کجی (200 ـ 292 هـ )

ابومسلم ابراهیم بن عبدالله بن مسلم بن ماعز بن مهاجر کجی بصری.

پدرش به هنگام ساختن خانه خود کلمه کج (گچ) را بسیار به کار می برد، لذا او را کجی خوانده اند.1 وی به سال 190 و اندی2 یا سال 200 هـ3 در بصره متولد شد،4 ولی از آنجا به بغداد رفت و ساکن شد. از بزرگانی چون محمد بن عبدالله انصاری، عبدالرحمان بن حماد شعبی، ابوعاصم ولید، ابوولید طیالسی و دیگران حدیث شنید.5 ابومسلم فردی عالم، جلیل القدر،6 مفسر7 و از بزرگان محدثان بوده و احادیث او از سندهای عالی برخوردار بود.8 او در بغداد بسیار حدیث نمود و افرادی چون ابوالقاسم بغوی، ابوبکر شافعی، احمد بن سلیمان نجاد، ابوسهل بن زیاد و دیگران از او بهره برده اند.9 کجی فردی بخشنده بود10 و کتاب السنن، کتاب المسند11 و ناسخ القرآن و منسوخه اثر وی می باشد.12 او سرانجام در روز یکشنبه هفتم محرم سال 292 در بغداد درگذشت و جنازه اش به بصره منتقل شد و در آنجا دفن گردید.13 سال های 27014 و 290 هـ تاریخ های دیگری هستند که برای زمان فوتش ذکر کرده اند.15

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 288.
[2] ــ تاریخ الاسلام 22/97.
[3] ــ تاریخ بغداد 6/120.
[4] ــ الأعلام 1/49.
[5] ــ تاریخ بغداد 6/120.
[6] ــ المنتظم 13/34.
[7] ــ طبقات المفسرین 1/13.
[8] ــ الفهرست (الندیم) 288.
[9] ــ تاریخ بغداد 6/120.
[10] ــ تاریخ الاسلام 22/99.
[11] ــ الفهرست (الندیم) 288.
[12] ــ طبقات المفسرین 1/13.
[13] ــ تاریخ بغداد 6/120.
[14] ــ الثقات 8/89.
[15] ــ تاریخ الاسلام 22/97.*

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 6/29 المعین فی طبقات المحدثین 7 الانساب 5/36 اللباب فی تهذیب الأنساب 3/85 تذکرة الحفاظ 2/620 العبر 1/422 شذرات الذهب 2/210 دول الاسلام 161 سیر اعلام النبلاء 13/423 البدایة و النهایه 11/112 معجم المؤلفین 1/55 کشف الظنون 2/1007 هدیة العارفین 1/4.

ابراهیم ـ کسائی (پیش از 200 ـ 281 هـ )

ابواسحاق ابراهیم بن حسین بن علی بن دیزیل کسائی همدانی، معروف به سیفنّه و ابن دیزیل.

ابن دیزیل را به این سبب سیفنّه لقب داده بودند که وی هرگاه به عالمی برمی خورد، تا همه احادیث او را نمی نوشت، او را رها نمی کرد. سیفنّه نام پرنده ای است که گویند: هرگاه برِ درختی می نشیند تمام برگ های آن را یا می خورد یا می کند و دور می ریزد.1 او را به خاطر کثرت ملازمتش با عفّان بن مسلم، دابّه عفان نیز نامیده اند.2 ذهبی ولادت او را اندکی قبل از 200 هـ دانسته است.3 وی در حجاز، شام، مصر، عراق و جبال استماع حدیث کرد4 و از کسانی چون عفّان بن مسلم انصاری، علی بن عیاش حمصی، آدم بن ابی ایاس عسقلانی و