نام کتاب : ترجمه قرآن نویسنده : گرمارودى، سيد على جلد : 1 صفحه : 666
اسلام و گسترش شگرف دار الاسلام، در عرض دو سه دهه اول ساخته شد، ندارد- بلكه خطّى است كه پيش از روزگار اسلام از سريانى و نبطى گرفته شده، و نسخ در كنار آن بوده، و اين موافق واقع و مخالف با قول مشهورى است كه ابن مقله وزير شيعى مشهور عباسيان (وفات: 328 ه ق) و خوشنويس نابغه را فردى معرفى مىكند كه اقلام ستّه، شش قلم/ خط/ شيوه خط، و از جمله نسخ را از دل خطّ كوفى، برمىآورد. البته اين دو قول، قابل جمع هم هست، هم نسخ كهن پيش از اسلامى داشتهايم، و هم ابن مقله نسخ جديد و تكامل يافته و بسيار خوش تركيب و خوشخوانى را بر مبناى محاسبات دقيق هندسى و طرحريزى، عرضه مىكند. بارى قرآن مصحح استاد رواقى كه مقدّمهاى بسيار محققانه و تعليقاتى فوق العاده مشكل گشا دارد، در دو جلد در فاصله سالهاى 1364- منتشر شد و پژوهشهاى زبانشناختى و فقه اللغوى نشان داد كه حدودا به قرن سوم (يك قرن قبل از ترجمه تفسير طبرى) باز مىگردد. به تاريخ ترجمه بازگرديم: در مبسوط سرخسى (كتابى در اصول فقه، اثر ابو بكر محمد بزرگترين فقيه حنفى ماوراء النهر، م 483- يا 484 يا 490) آمده است كه سلمان، پاك صحابى ايرانىنژاد جليل القدر از حضرت رسول (ص) اجازه گرفت كه سوره حمد را براى ايرانيان به فارسى ترجمه كند تا بخش اعظم معناى نمازهاى پنجگانه را دريابند، و حضرت (ص) رخصت فرمودند و او دست به اين كار زد و بسيار مشكلگشا واقع شد و مقبوليت اجتماعى يافت. بعضى بدون هيچ مدركى اعم از نقلى يا عقلى برآنند كه سلمان كلّ قرآن كريم را به فارسى ترجمه كرده ولى هم بعيد است و هم بلا دليل. آنچه از ترجمه سلمان در كتب قديمى باقى مانده ترجمه بسمله است به: به نام يزدان بخشنده بخشاينده. و پس از بحثهايى كه ميان فقها مخصوصا در قرن دوم و سوم درگرفت كه آيا اصولا ترجمه قرآن ممكن و مجاز است يا نه، سرانجام قائلان به جواز با
نام کتاب : ترجمه قرآن نویسنده : گرمارودى، سيد على جلد : 1 صفحه : 666