102- [يهوديان كتاب خدا را رها كردند] و پيرو افسانههايى شدند كه شيطان صفتان در [عصر] فرمانروايى سليمان [مىساختند و] مىخواندند [كه ملك پهناورش از راه جادو مسخر وى شده است]، در حالى كه سليمان [دست به جادو نيالود و] كفر نورزيد، ولى شيطان صفتان [زمان او] همه كفر ورزيدند كه به مردم جادوگرى مىآموختند و [نيز] آنچه را كه بر دو فرشته «هاروت» و «ماروت» در بابل [1] الهام شده بود [پيروى كردند]؛ حال آنكه آن دو فرشته چيزى به كسى نمىآموختند مگر آنكه [قبلًا به طريق اندرز] تصريح مىكردند كه: ما فقط [وسيله] آزمايش [مردم] هستيم، پس [از آنچه آموختهاى سوء استفاده و] كفرورزى مكن [و جادوگران را معجزهگر تلقى ننما. ولى يهوديان] از آن دو فرشته، جادويى مىآموختند كه با آن ميان مرد و همسرش جدايى افكنند؛ و آنها به وسيله آن [جادو] جز به اذن خدا به كسى زيان نمىرساندند [و تنها زوجهايى را به دام انداختند كه خود مستوجب كيفر بودند] و چيزى را مىآموختند كه به زيان خودشان بود نه به سودشان؛ و مسلماً دانستهاند هر كه خريدار اين [جادوها] باشد، در آخرت بهرهاى نخواهد داشت؛ كاش مىدانستند كه در برابر بد بهايى خود را فروختند [2]. 103- [و] كاش مىدانستند اگر ايمان آورده و پرهيزكار مىشدند، پاداشى [كه] از جانب خدا [مىگرفتند] بهتر بود. 104- اى مؤمنان! [هنگام تكلم با پيامبر] نگوييد: «راعنا» [3] [زيرا اين واژهاى است دو پهلو و دستاويز يهوديان براى استهزا قرار گرفته است] [4]؛ بگوييد: «انظرنا» [5] و [به آيات قرآن] گوش فرا داريد؛ كه انكار ورزان [و استهزا كنندگان] عذابى دردناك [در انتظار] دارند. 105- انكار ورزان اهل كتاب و مشركين دوست نمىدارند كه خيرى از [جانب] پروردگارتان بر شما برسد؛ حال آنكه خدا هر كه را بخواهد [و شايسته بداند] به رحمت خويش اختصاص دهد، كه خدا بخشايش عظيم دارد. [1]- بابل شهر قديمى بوده در بين النهرين كنار فرات، 88 كيلومترى جنوب بغداد (اعلام قرآن). [2]- علامه طباطبايى با يك حساب ساده رياضى گفته است: اين آيه به شكلهاى مختلف متجاوز از يك ميليون حالت تبيين شده است (دقيقاً 1259712 حالت). شادروان مهندس عباس تاج، در مورد اين آيه عقيده داشت بعضى از جملات اين آيه معترضه است و بايد در داخل پرانتز فرض شود. اين جملات معترضه داخل پرانتز، براى رفع شبهاتى است كه ممكن است به ذهن خواننده برسد و قرائت آن بدون جملههاى معترضه، مفهومى صريح و روشن و سر راست دارد، به شرح زير: و اتبعوا ما تتلوا الشياطين على ملك سليمان (و ما كفر سليمان و لكن الشياطين كفروا يعلمون الناس السحر) و ما انزل على ملكين ببابل هاروت و ماروت (و ما يعلمان عن احد حتى يقولا انما نحن فتنه فلا نكفر) فيتعلمون منهما ما يفرقون به بين المرء و زوجه (و ما هم بضارين به من احد الا باذن اللَّه) و يتعلمون ما يضرهم و لا ينفعهم (و لقد عملوا لمن اشتراه ما له فى الاخرة من خلاق) و لبئس ما شروا به انفسهم لو كانوا يعلمون؛ و اللَّه اعلم. [3]- ما را رعايت كن. [4]- به بيان ديگر و توضيح بيشتر در آيه 46 نساء (4) آمده؛ به زيرنويس آيه 46 نساء هم توجه فرماييد. [5]- ناظر احوال ما باش.