پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادبا 4 / 231. 2 ـ هدیه العارفین 1 / 66.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 8 / 29؛ بغیه الوعاة 1 / 368؛ روضات الجنات 1 / 232؛ معجم المؤلفین 2 / 124؛ کشف الظنون 1 / 481؛ لغت نامه دهخدا 1 / 370 و 1125.

سیدمهدی حسینی عربی

احمد ـ علوی

احمد ـ علوی (زنده در 370ق)

ابوجعفر احمدبن جعفربن محمد علوی حمیری

چنان که از نسبت وی استفاده می شود، اهل حمیر، منطقه ای در صنعا بوده است. 1 درباره وی اطلاعات چندانی در دست نیست. رجال شناسان امامیه ازجمله شیخ طوسی او را فردی محدث دانسته و می نویسد: حمیری از حمیدبن زیاد (م. 310ق) روایت کرده و هارون بن موسی تلعبکری (م. 385ق) به سال 370 هجری از شاگردان او بوده و از وی روایاتی نقل کرده است. 2 در کلام شیخ به وثاقت داشتن یا وثاقت نداشتن حمیری اشاره ای نشده؛ ولی برخی رجال نویسان وی را از شیوخ اجازه و فردی موثق دانسته اند. 3 سال درگذشت وی دانسته نیست؛ ولی به سال 3704 یا 376 هجری در قید حیات بوده است. 5 المصابیح فی ذکرما نزل من القرآن فی اهل البیت علیهم السلام اثر اوست. 6

پی نوشت ها

[1] ـ تنقیح المقال 1 / 52. 2 ـ رجال (الطوسی) 441. 3 ـ منتهی المقال 1 / 240؛ مستدرکات علم رجال الحدیث 1 / 272. 4 ـ رجال (الطوسی) 441. 5 ـ معجم المؤلفین 1 / 182. 6 ـ معجم المؤلفین 1 / 182.

دیگر منابع: نقدالرجال 18؛ مجمع الرجال 1 / 99؛ جامع الرواة 1 / 490؛ معجم رجال الحدیث 2 / 61؛ قاموس الرجال 1 / 272؛ منهج المقال 32؛ طبقات اعلام الشیعه 1 / 22؛ دایره المعارف الشیعیه العامه 2 / 493؛ اعیان الشیعه 2 / 490.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ علوی

احمد ـ علوی (391ق)

ابوحسین احمدبن حسن بن احمد علوی حسینی معروف به صاحب الجیش

از نوادگان امیرمؤمنان علی علیه السلام و امام سجاد علیه السلام و دایی سیدمرتضی و سیدرضی و از محدثان امامیه1 و محدث بود. او از افرادی همچون ابراهیم بن علی هجیمی و فاروق بن عبدالکبیر حدیث
شنیده و روایت کرده است. خود نیز شاگردانی داشت که از آن جمله ابوطالب محمدبن احمدبن عثمان و برادرش ابوالقاسم است که در بغداد از وی حدیث شنیده اند. 2 علوی سرانجام در رجب سال 391 هجری از دنیا رفت و سیدرضی در رثای او اشعاری سرود که در برخی منابع به آن اشاره شده است. 3 اثر وی المسائل الناصریّه است که مجموعه ای از پرسش های دینی وی از سیدمرتضی و پاسخ های سیدمرتضی به اوست. 4

پی نوشت ها

[1] ـ اعیان الشیعه 2 / 508 ـ 509. 2 ـ تاریخ بغداد 4 / 92. 3 ـ دیوان الشریف رضی 1 / 146. 4 ـ الذریعه 5 / 239.

دیگر منابع: المجدی فی الانساب 154؛ مستدرکات علم رجال الحدیث 1 / 279؛ تهذیب الانساب 186؛ دایره المعارف الشیعیه العامه 2 / 499.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ عمی

احمد ـ عمی (م. پس از 350ق)

ابوبشر احمدبن ابراهیم بن احمد بن معلی بن اسد عمی بصری

محدث، مورخ، 1 فقیه و متکلم2 امامی مذهب و از شیعیان بصره و کاتب عبدالعزیز جلودی (م. 332ق) بود و از جلودی دانش فراوان آموخت. همچنین همه تألیفات و نوشته های استادش را از خود او فراگرفت و روایت کرد. 3 احمد عمی از دیگر تاریخ نگاران و دانشمندان اهل سنّت نیز فراوان روایت می کرد. 4 محمدبن زکریابن دینار غلابی5 و ابومحمد حسن بن علی بن عبدالکریم زعفرانی6 دو تن از استادان دیگر اویند. محمدبن وهبان دبیلی، 7 ابوطالب انباری8 و ابوالقاسم علی بن حمزه بصری لغوی نحوی (م. 375ق) 9 نیز از شاگردان و راویان ابوبشر هستند. او که از دانشمندان موثق و مورد اعتماد بود، 10 دارای اخبار و روایات بسیار11 و تألیفات گوناگون و بسیار است که عبارت اند از: التاریخ الکبیر، التاریخ الصغیر، مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام ، أخبار صاحب الزنج، الفرق که کتابی نیکو و عجیب توصیف شده است، أخبار السیدالحمیری، شعرالسید، عجائب العالم، المثالب، القبائل، (المثالب القبائل)، 12 الابواب الدامغه (الدافعه) 13 و محن الانبیاء والاوصیاء والاو لیاء. 14 تاریخ درگذشت احمد در دست نیست؛ ولی به تصریح الندیم، پس از سال 350 هجری از دنیا رفته است. 15