متولد شد. ابونعیم اصفهانی (336 ـ 430ق) گوید: من ابویعقوب را دیده ام؛ ولی از او حدیث نشنیده ام. ابویعقوب از عبدلله بن محمدبن نعمان و ابن ابی عاصم روایت کرده2 و محمدبن عبدالرحمان بن مخلد و پسرش ابوعبداللّه حافظ از او روایت کرده اند. او در سال 341 هجری از دنیا رفت. 3 البته برخی درگذشت ابویعقوب را در سال 395 هجری گفته اند. آثار وی بدین شرح است: الایمان، التوحید، الصفات، التاریخ الکبیر، معرفه الصحابه. 4

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 2 / 238. 2 ـ ذکر اخبار اصفهان 1 / 221. 3 ـ تاریخ الاسلام 25 / 240. 4 ـ معجم المؤلفین 2 / 238.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 15 / 441؛ لغت نامه دهخدا 2 / 1895.

سیدمهدی حسینی عربی

اسحاق ـ اصفهانی

اسحاق ـ اصفهانی (م. 312ق)

ابوالحسن اسحاق بن محمد بن ابراهیم بن حکیم اصفهانی مشهور به ابن مَمک

وی از موالی بنی هاشم1 و اهل اصفهان بود؛ 2 ولی دانش خویش را در سرزمین های گوناگون فرا گرفت. به سرزمین هایی چون شام و حجاز و عراق مسافرت کرده3 و از استادانی چون ابراهیم بن هانی، یزیدبن جهور4 و محمدبن عاصم5 بهره برده و روایت نقل کرده است. ابن ممک فردی محدث، ادیب و روایتگر اخبار نادر و غریب بود و از راویان مورد اعتماد به شمار می رفت. 6 او در شام، عراق و حجاز به کتابت و نشر حدیث اشتغال داشت. کسانی چون محمدبن جعفر7 و محمدبن عبیداللّه بن مرزبان از شاگردان او بوده و روایاتی از او نقل کرده اند. وی دارای کتابی به نام الشیوخ بوده است. اصفهانی سرانجام در ماه رمضان سال 312 قمری از دنیا رفت. 8

پی نوشت ها

[1] ـ بغیه الطلب 3 / 1502. 2 ـ الاعلام 1 / 296. 3 ـ تاریخ مدینة دمشق 8 / 277. 4ـ طبقات المحدثین باصبهان 1 / 398 و 4 / 23. 5 ـ تاریخ الاسلام 23 / 433. 6 ـ بغیه الطلب 3 / 1503. 7 ـ ذکر اخبار اصبهان 1 / 219. 8 ـ بغیه الطلب 3 / 1502.

دیگر منابع: مختصر تاریخ دمشق 4 / 310؛ تهذیب تاریخ دمشق 2 / 454؛ لغت نامه دهخدا 2 / 1894.

اسماعیل اسماعیلی

اسحاق ـ

بُستیاسحاق ـ بُستی (م. 307ق)

ابومحمد اسحاق بن ابراهیم بن اسماعیل بُستی

وی اهل بُست ـ از نواحی سیستان ـ و یکی از محدّثان بنام و فردی پرهیزکار بود. 1 و بسیاری از بزرگان بخارا را درک کرد. 2 از استادان بُستی می توان به هشام بن خالد ازرق، احمدبن مقدام عجلی و احمدبن عبدة ضبّی و از شاگردانش به ابوحاتم محمدبن حبان بستی، احمدبن محمدبن قیس سیستانی و محمدبن صالح بن هانی نیشابوری اشاره کرد. او در سال 307 هجری از دنیا رفت. 3 و کتاب های المسند4 و السنن دو اثر اوست. 5

پی نوشت ها

[1] ـ الثقات 8 / 122. 2 ـ الانساب 1 / 348. 3 ـ تاریخ مدینه دمشق 8 / 101. 4 ـ الاکمال 1 / 431. 5 ـ الانساب 1 / 348.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 14 / 140؛ تاریخ الاسلام 23 / 204؛ تذکره الحفاظ 2 / 702؛ شذرات الذهب 242؛ مختصر تاریخ دمشق 4 / 265؛ تهذیب تاریخ دمشق 2 / 409؛ تبصیرالمنتبه 1 / 150؛ توضیح المشتبه 1 / 498 و 497؛ طبقات علماءالحدیث 2 / 423؛ هدیه العارفین 1 / 199.

سیدمهدی حسینی عربی

اسحاق ـ بشتی

اسحاق ـ بشتی (م. حدود 303ق)

ابویعقوب اسحاق بن ابراهیم بن نصر بشتی نیشابوری

وی اهل پشت (شهری در نواحی نیشابور) بود. برای تحصیل و فراگیری علم حدیث بسیار مسافرت کرد و به خراسان، دمشق، حجاز و عراق رفت و از محضر کسانی چون هشام بن عمار، محمدبن مصفی و ابراهیم بن محمدبن یوسف فریابی حدیث شنید. 1 علمای رجال، او را محدثی حافظ، موّجه و رحّال دانسته اند و کسانی چون محمدصالح بن هانی، ابوالفضل محمدبن ابراهیم هاشمی و محمدبن احمدبن یحیی از او روایت کرده اند. ذهبی او را دارای آثاری دانسته؛ ولی تنها از مسند او نام می برد. 2 ابویعقوب در سال 303 هجری زنده بوده و ابوبکر محمدبن احمدبن یحیی می گوید در این سال از او حدیث شنیده؛ 3 اما برخی تاریخ نگاران، سال 303 هجری را سال درگذشت ابویعقوب دانسته اند. 4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 8 / 165. 2ـ سیر اعلام النبلاء 14 / 139. 3 ـ تاریخ مدینة دمشق 8 / 165. 4 ـ العبر 1 / 445.