حیدر ـ سمرقندیحیدر ـ سمرقندی (زنده در 340ق)

ابواحمد حیدر (جنید) بن محمدبن نعیم سمرقندی

از دانشمندان برجسته، گران قدر و موثق شیعه امامیه و از شاگردان محمدبن مسعود عیاشی (فقیه و مفسر نامدار امامی و نویسنده تفسیر عیاشی) بود. به گفته شیخ طوسی، وی همه تألیفات عیاشی را نزد خودش قرائت و سپس آنها را روایت کرد و افزون بر آن، در نقل بسیاری از روایات با استادش مشارکت داشت. به گفته همو، سمرقندی بیش از هزار اثر شیعه را به طریق قرائت و اجازه روایت کرده است. از دیگر مشایخ سمرقندی می توان افرادی چون ابوالقاسم علوی، جعفربن محمدبن قولویه قمی، محمدبن عمربن عبدالعزیز کشی و زیدبن محمد حلقی را نام برد. 1 از میان شاگردان و راویان سمرقندی، تنها نام هارون بن موسی تلعکبری به چشم می خورد که در سال 340 هجری محضر استاد را درک کرده، به استماع حدیث پرداخته، از وی اجازه روایت یافته و روایاتی را نقل کرده است. 2 الندیم ضمن آنکه نام سمرقندی را جنیدبن محمد آورده، می نویسد نسخه ای از کتاب جنید را که برای ابوالحسن علی بن محمد علوی نوشته و در پایان آن، فهرست تألیفات استادش عیاشی را آورده، مشاهده کرده است. او سپس آثار عیاشی را به همان ترتیبی که سمرقندی ذکر کرده، نوشته است. 3 کتاب های تنبیه عالم قتله علمه الذی هو معه، النور لمن تدبّره4 و کتابی رجالی تألیفات اوست. 5

پی نوشت ها

1ـ الفهرست (الطوسی) 64 ـ 65. 2ـ رجال (الطوسی) 463. 3ـ الفهرست (الندیم) 244. 4 ـ الفهرست (الطوسی) 463. 5 ـ الذریعه 10 / 107 و 114.

دیگر منابع: رجال (ابن داوود) 137؛ جامع الرواة 1 / 288؛ اعیان الشیعه 6 / 276؛ معجم رجال الحدیث 6 / 315؛ منتهی المقال 3 / 150؛ هدایه المحدثین 54؛ مجمع الرجال 2 / 253.

اسماعیل اسماعیلی

حیدره ـ صغانی

حیدره ـ صغانی (م. 358ق)

ابوالحسن حیدره بن عمر بن حسن بن خطاب صغانی زِنْدَوْرَدی

از پیروان مذهب ظاهری و از بزرگان این فرقه بود و فقه را از
ابوالحسن عبداللّه بن محمدبن مغلس فرا گرفت. فقهای ظاهری اهل بغداد علم داوود ظاهری را از او اخذ کردند. 1 حیدره با الندیم دوستی و رفاقت داشت. 2 در ماه جمادی الاولی سال 358 هجری از دنیا رفت و در مقبره خیزران بغداد به خاک سپرده شد. 3 کتاب شرح سراجیة فی الفرائض و کتاب المختصر فی الفقه تألیف صغانی است. 4

پی نوشت ها

1ـ تاریخ بغداد 8 / 273. 2ـ الفهرست (الندیم) 273. 3ـ الجواهرالمضیئه 2 / 159. 4 ـ معجم المؤلفین 4 / 93.

دیگر منابع: المنتظم 14 / 199؛ طبقات الفقهاء (شیرازی) 177؛ الوافی بالوفیات 13 / 227؛ ایضاح المکنون 4 / 450؛ کشف الظنون 2 / 1247؛ الانساب 3 / 174؛ لب اللباب 1 / 385؛ معجم البلدان 3 / 154؛ اللباب فی تهذیب الانساب 2 / 78.

حسن جعفری پور

خالد ـ قرطبی

خالد ـ قرطبی (م. 352ق)

ابوالقاسم خالدبن سعد قرطبی اندلسی

وی اهل قرطبه بود و نزد سعیدبن عثمان اعناقی، طاهربن عبدالعزیز، عثمان بن عبدالرحمن، عبداللّه بن یونس و دیگران علم حدیث را فرا گرفت. قرطبی حافظه ای قوی داشت؛ به گونه ای که در یک جلسه بیست حدیث را حفظ می کرد. مقام علمی او به حدی بالا بود که مستنصر باللّه حاکم اندلس درباره اش می گفت: اگر اهل مشرق به یحیی بن معین می بالند، ما به خالدبن سعد مفتخریم. 1 او را محقق و محدثی حافظ دانسته اند. قاسم بن محمد و دیگران از او حدیث روایت کرده اند. وی کتاب رجال الاندلس را تألیف کرد2 و در ذی حجه سال 352 هجری از دنیا رفت و در قبرستان متعه به خاک سپرده شد. 3

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ العلماء والرواة للعلم بالاندلس 1 / 155. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 18. 3 ـ تاریخ العلماء والرواة للعلم بالاندلس 1 / 155.

دیگر منابع: تذکره الحفاظ 3 / 919؛ طبقات الحفاظ 375؛ العبر 2 / 90؛ تاریخ الاسلام 26 / 73؛ الوافی بالوفیات 13 / 252؛ معجم البلدان 4 / 325؛ الاعلام 2 / 296؛ بغیه الملتمس 281؛ ایضاح المکنون 1 / 549؛ معجم المؤلفین 4 / 96؛ کشف الظنون 3 / 549.

رضا جعفری نوقاب

خباز بلدی

خباز بلدی محمد ـ خباز