9 ـ طبقات الفقها 113. 10 ـ هدیه العارفین 1 / 445.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 15 / 65؛ تذکره الحفاظ 3 / 819؛ العبر 2 / 22؛ البدایة والنهایه 11 / 186؛ شذرات الذهب 2 / 302؛ طبقات الشافعیه (عبادی) 42؛ المختصر فی اخبار البشر 2 / 84؛ النجوم الزاهره 3 / 259؛ کشف الظنون 2 / 1636؛ الاعلام 4 / 119.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه ـ هروی

عبداللّه ـ هروی (م. 311ق)

ابومحمد عبداللّه بن عروه بن زبیر هروی

او در سفر به بغداد، کوفه و بصره از ابوسعید اشج، حسن بن عرفه، محمدبن ولید بُسری و زعفرانی حدیث آموخت و روایت کرد. 1 عده ای از اهل هرات، محمدبن احمدبن ازهر لغوی، محمدبن عبداللّه سیاری و ابومنصور بزاز از او روایت کرده اند. رجال نویسان اهل سنّت، او را محدثی حافظ و دیندار معرفی کرده اند. 2 وی در سال 311 هجری از دنیا رفت. 3 اثر او الاقضیه است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ تذکره الحفاظ 3 / 786. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 14 / 294. 3 ـ تاریخ الاسلام 23 / 418. 4 ـ ایضاح المکنون 2 / 270.

دیگر منابع: شذرات الذهب 2 / 262؛ العبر 1 / 462؛ طبقات الحفاظ 332؛ هدیه العارفین 1 / 443؛ الاعلام 4 / 103؛ معجم المؤلفین 6 / 82.

احسان آذرکمند

عبداللّه ـ همدانی

عبداللّه ـ همدانی (زندگی 380ق)

ابوبکر عبداللّه بن احمد بن محمدبن روزبه همدانی

دانشمند و زاهد بود و در حدود سال 380 هجری التبصّر والتذکر فی التصوف را تألیف کرد. 1

پی نوشت ها

[1] ـ هدیه العارفین 1 / 448؛ کشف الظنون 1 / 337؛ معجم المؤلفین 6 / 29.

احسان آذرکمند

عبدالباقی ـ بغدادی

عبدالباقی ـ بغدادی (265 ـ 351ق)

ابوالحسین عبدالباقی بن قانع بن مرزوق بن واثق بغدادی اموی مشهور به ابن قانع

وی از موالی بنی امیه بود و به سال 265 هجری به دنیا آمد1 و در راه به دست آوردن حدیث، سفرهای بسیاری کرد. 2 از بزرگانی چون
ابراهیم بن اسحاق حربی، محمدبن علی و حارث بن ابی اسامه حدیث شنیده و روایاتی را نقل کرده است. 3 گویا شیخ طوسی او را شیعه و در شمار کسانی که روایتی از امامان علیهم السلام نقل نکرده اند، نام برده است. 4 او شاگردان و راویانی داشته که از آن میان می توان افرادی همچون دارقطنی5 حاکم نیشابوری6 و عدی بن عبداللّه را نام برد. 7 دارقطنی وی را از راویان دارای اشتباه می دانست که بر خطاهای خود پافشاری داشت؛ ازاین رو برقانی بر خلاف توثیق بغدادی8 و خوش بینی ذهبی که او را فردی کثیرالحدیث و آگاه معرفی کرده. نامبرده را ضعیف و حدیثش را گرفتار آفت ناشناخته بودن متن آن می دانست. 9 بر اساس آنچه در برخی منابع آمده، او مذهب حنفی داشته است. 10 گفته شده وی حدود دو سال پیش از مرگ دچار اختلال حواس شد و روایات منقوله او در این مدت به هم آمیخته است. 11 تاریخ درگذشت او به سال 351 یا 354 هجری بود. 12 آثاری به وی نسبت داده شده که عبارت اند از: معجم الشیوخ13 التاریخ14 السنن عن اهل البیت علیهم السلام و معجم الصحابه. 16

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 11 / 89. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 15 / 527. 3 ـ المنتظم 14 / 147. 4 ـ رجال (الطوسی) 488. 5 ـ سنن دارقطنی 1 / 181. 6 ـ المستدرک علی الصحیحین 1 / 143. 7 ـ تاریخ جرجان 284. 8 ـ تاریخ بغداد 11 / 98. 9 ـ سیر اعلام النبلاء 15 / 527. 10ـ لسان المیزان 3 / 384. 1
[1] ـ تاریخ الاسلام 26 / 59. 12 ـ لسان المیزان 3 / 383. 13 ـ کشف الظنون 2 / 1735. 14 ـ وفیات الاعیان 2 / 248. 15 ـ الفهرست (الطوسی) 122. 16 ـ تذکره الحفاظ 3 / 883.

دیگر منابع: العبر 2 / 88؛ رجال (ابن داوود) 220؛ میزان الاعتدال 3 / 532؛ النجوم الزاهره 3 / 333؛ الاعلام 3 / 272؛ معالم العلما 82؛ الذریعه 12 / 238؛ فرهنگ بزرگان 261؛ هدیه العارفین 1 / 495.

اسماعیل اسماعیلی

عبدالباقی ـ بغدادی

عبدالباقی ـ بغدادی (م. 390 ـ 400ق)

عبدالباقی بن محمد بن حسن بن عبداللّه بغدادی

درباره او همین اندازه گفته اند که علم نحو را نزد نحوی نامدار، ابوعلی فارسی فرا گرفت و خود وی نیز نحوی و لغوی بود که در دهه پایانی سده چهارم هجری از دنیا رفت. النکت المختاره در شرح حروف عطف و الدواة واشتقاقها از آثار اوست. 1