پی نوشت ها

[1] ـ الفرج بعد الشدة 1 / 137 ـ 138. 2 ـ الفهرست (الندیم) 143. 3 ـ هدیه العارفین 1 / 684. 4 ـ الفرج بعدالشدة 1 / 137.

دیگر منابع: تاریخ التراث العربی 1 / 2 / 277؛ کشف الظنون 1 / 30؛ لغت نامه دهخدا 10 / 14229 و 14360.

اسماعیل اسماعیلی

علی ـ معدل

علی ـ معدل (م. 378ق)

ابوالحسن علی بن احمدبن طالب معدل

وی در نهر طابق بصره سکونت داشته و از ابوسعید عدوی حدیث شنیده است. مدتی نیز در بغداد بوده است. 1 معدل از معاصران دارقطنی بوده و دارقطنی و ابوالقاسم او را از متکلمین معتزله دانسته اند. ابوعبداللّه صمیری (ضمیری) و دیگران از او روایت کرده اند. معدل کتاب الرد علی الرافضه را نگاشت و سرانجام در سال 387 هجری (به نقلی 386 هجری) از دنیا رفت. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 11 / 325. 2 ـ لسان المیزان 4 / 196.

دیگر منابع: میزان الاعتدال 3 / 113؛ معجم المؤلفین 7 / 18؛ لغت نامه دهخدا 10 / 14360.

رضا جعفری نوقاب

علی ـ مغربی

علی ـ مغربی (329 ـ 374ق)

ابوالحسن علی بن نعمان بن محمدبن منصور مغربی مصری

وی فرزند قاضی نعمان مغربی است که در ربیع الاول سال 329 هجری در مغرب به دنیا آمد و سپس به تحصیل علم پرداخت و در فقه، ادب، نحو، شعر، تاریخ و قضاوت به استادی رسید، به طوری که از بهترین شاعران روزگار خویش شناخته شده بود. حاکم مصر وی را احترام کرد و در حلقه مقربان خویش جای داد. 1 او را از غالیان شیعه دانسته اند. 2

پدرش مؤلف دعائم الاسلام از سوی المعز، خلیفه فاطمی امر قضاوت مصر را بر عهده داشت. در سال 363 هجری، پس از درگذشت پدر به جای او در منصب قضاوت نشست و حدود 9 سال و 5 ماه در مصر قضاوت کرد. 3 ابوالحسن سرانجام در یک روز دوشنبه از ماه رجب سال 374 هجری در مصر از دنیا رفت و عزیز خلیفه
فاطمی بر او نماز گزارد و سپس در محله حمراء مصر به خاک سپرده شد و برادرش محمد به جای او نشست. 4 از او دیوان شعری باقی مانده است. 5

پی نوشت ها

1ـ وفیات الاعیان 5 / 418. 2ـ حسن المحاضرة 1 / 457. 3ـ تاریخ الاسلام 26 / 560. 4 ـ وفیات الاعیان 5 / 418. 5 ـ الذریعه 9 / 748.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 16 / 367؛ العبر 2 / 367؛ شذرات الذهب 3 / 84؛ معجم المؤلفین 7 / 254؛ لغت نامه دهخدا 10 / 14361.

رضا جعفری نوقاب

علی ـ مغربی

علی ـ مغربی (م. 400ق)

ابوالحسن (ابوالقاسم) علی بن حسین بن محمد بن یوسف بن بحر مغربی کاتب وزیر

وی بغدادی الاصل است و مغربی، لقب جد اوست. در حلب زاده شد و در آنجا بالید. شاعر و ادیب بود و سعدالدوله ابوالمعالی بن سیف الدوله بن حمدان والی حلب او را به وزارت خویش برگزید. 1 مغربی از یاران خاص سیف الدّوله علی بن حمدان نیز بود. او پس از مدت ها وزارت به سبب اختلافاتی که پیش آمد، به مصر گریخت و به خدمت دولت فاطمی درآمد. در سال 383 هجری سرپرست امور مالی و تدبیر امور رجال شد و چون نظر حاکم درباره وی تغییر کرد، به کشتن او فرمان داد و ابوالحسن در سال 400 هجری کشته شد. 2 مغربی مدتی نیز وزیر بکجور بوده است. 3 حافظ عبدالغنی از مغربی روایت کرده است. 4 از اشعار وی تنها سی ورقه باقی است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 27 / 406. 2 ـ الاعلام 4 / 278. 3 ـ الکامل (ابن اثیر) 9 / 87. 4 ـ تاریخ الاسلام 27 / 406. 5 ـ الفهرست (الندیم) 191.

دیگر منابع: النجوم الزاهره 4 / 117؛ وفیات الاعیان 2 / 177؛ الوافی بالوفیات 21 / 33؛ طبقات اعلام الشیعه 1 / 184؛ تاریخ التراث العربی 2 / 5 / 15؛ لغت نامه دهخدا 10 / 14361.

سیدمهدی حسینی عربی

علی ـ مَقانعی

علی ـ مَقانعی (م. 310ق)

ابوالحسن علی بن عباس بن ولید مقانعی بجلی کوفی

از دانشمندان و محدثان برجسته شیعه1 و اهل کوفه بود2 که