مهارت در طب نظری و عملی و نوشتن آثاری در این علم، به ترجمه کتاب های یونانی به عربی نیز می پرداخت و یکی از چهره های مؤثر در نهضت ترجمه به شمار می رفت و با سه زبان عربی، سریانی و یونانی آشنایی کامل داشت. الندیم که کتابش را به سال 377 تألیف کرده از او با تعبیری یاد می کند که گویا آن زمان زنده نبوده است. آثار وی عبارت اند از: ترجمه الحس والمحسوس، ترجمه اسباب النبات (نویسنده هر دو کتاب ثاوفرسطی است)، ترجمه سوفسطیقا در منطق، ترجمه الکون والفساد ارسطو، الرؤیا، 4 الاقرا باذین الملحق بالکناش، کناشه، مقالة بانّ الماء القراح ابرد من ماءالشعیر، مقالة فی جدری، 5 رساله در غرب وجرب عین، مقاله در مرض استسقاء، رساله در تشریح چشم و معالجات آن، رساله در امراض پوست و ادویه متعلقه به آن، رساله در ماهیت پادزهر معدنی و حیوانی و خواص و طریقه استعمال آن، رساله در علاج سموم، رساله در آب های معدنی. 6

پی نوشت ها

[1] ـ عیون الانباء فی طبقات الاطباء 329. 2 ـ لغت نامه دهخدا 1 / 230. 3 ـ هدیه العارفین 1 / 7؛ الاعلام 1 / 34. 4 ـ الفهرست (الندیم) 310 ـ 312 و 378. 5 ـ عیون الانباء فی طبقات الاطباء 329. 6 ـ نامه دانشوران ناصری 7 / 117 ـ 118.

دیگر منابع: تاریخ الحکماء 37 و 107؛ تاریخ مختصرالدول 56؛ کشف الظنون 2 / 1151 و 1783؛ فرهنگ زندگی نامه ها 310؛ معجم المؤلفین 1 / 17؛

سیدمهدی حسینی عربی

ابراهیم ـ عطار

ابراهیم ـ عطار (م. 356ق)

ابوطیب ابراهیم بن محمدبن شهاب عطار بغدادی

متکلم، فقیه حنفی مذهب و محدث بغدادی بود1 که حدود سال 270 هجری زاده شد و از ابومسلم کجی، محمدبن یونس کدیمی، عبداللّه بن ایوب حراز و ابراهیم بن محمد عمری دانش آموخت. 2 محمدبن طلحه نعالی را نیز شاگرد او شمرده اند. 3 ابوطیب عطار با محمدبن عمران مرزبانی رابطه نزدیکی داشت و بیش از چهل سال، پیوسته به خانه مرزبانی می رفت؛ ازاین رو مرزبانی نیز از او روایت دارد. 4 وی که از متکلمان معتزله بود، پس از استاد خود، ابوزید بلخی، ریاست معتزلیان را بر عهده داشت و بر مبنای اعتزال، کتاب هایی تألیف کرد. 5 کتاب مجالس الفقهاء ومناظراتهم از همان
آثار است که حجمی حدود چهارصد ورقه داشته است. 6 عطار در سال 356 هجری و در 85سالگی از دنیا رفت. 7

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 26 / 137. 2 ـ تاریخ بغداد 6 / 167. 3 ـ تاریخ الاسلام 26 / 137. 4 ـ تاریخ بغداد 6 / 167. 5 ـ معجم المصنفین 4 / 364. 6 ـ الفهرست (الندیم) 221. 7 ـ تاریخ بغداد 6 / 167.

دیگر منابع: لسان المیزان 1 / 97؛ طبقات السنیه 1 / 229؛ هدیه العارفین 1 / 6؛ ایضاح المکنون 2 / 429؛ الاعلام 1 / 61؛ معجم المؤلفین 1 / 96.

محمد غفوری

ابراهیم ـ فارسی

ابراهیم ـ فارسی (قرن 4ق)

ابراهیم بن ماهویه فارسی

دانشمندی ادیب، 1 واژه شناس2 و تاریخ نگار ایرانی بود و کتابی تاریخی داشت3 که در آن با کتاب الکامل مبرد (محمدبن یزیدبن عبدالاکبر نحوی در گذشته 285ق) به مخالفت برخاسته است. 4 تاریخ فوت او در دست نیست؛ اما به باور برخی، ابوالحسن مسعودی (م. 346ق) وی را درک کرده است. 5 گویا علت این برداشت، آن بوده که چون مسعودی در مروج الذهب (نگارش 336ق) از او یاد کرده، تصور شده که مسعودی، ابن ماهویه را درک کرده است. به هرروی، وی کتاب خود را پس از الکامل مبرد و پیش از مروج الذهب مسعودی نگاشته است.

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 1 / 208. 2 ـ بغیه الوعاة 1 / 423. 3 ـ الذریعه 3 / 225 ـ 226. 4 ـ مروج الذهب 1 / 16. 5 ـ معجم المصنفین 4 / 303.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 6 / 100؛ معجم المؤلفین 1 / 79؛ دایره المعارف الشیعیه العامه 2 / 134.

محمد غفوری

ابراهیم ـ فارسی

ابراهیم ـ فارسی (م. 377ق)

ابواسحاق ابراهیم بن علی فارسی

از بزرگان علم نحو و لغت و استاد در کتابت و شعر بود که این فنون را نزد دو استاد برجسته نحو، ابوعلی فارسی، حسن بن احمدبن عبدالغفار (م. 377ق) و ابوسعید سیرافی، حسن بن عبداللّه بن مرزبان (م. 368ق) آموخته بود. 1 او که پادشاه علم نحو خوانده شده از