ابوالقاسم ـ بغدادیابوالقاسم ـ بغدادی (قرن 4ق)

ابوالقاسم بن محفوظ جمال الدین بغدادی

درباره وی اطلاعات چندانی در دست نیست؛ اما به احتمال فراوان و بر اساس لقبش، اهل بغداد بوده است. به هر حال آنچه در دست است نشان می دهد او منجم بود و در زمان مقتدر عباسی (295 ـ 320ق) می زیست و اثری در احکام نجوم و هیئت نگاشت که در اصطلاح، زیج نام دارد و او آن را از چند زیج که در دوره های پیش از او نوشته شده بود گردآوری کرده است. در این زیج که در یک جلد بزرگ نگاشته شده، تاریخ و موسم ها و همچنین نام خلیفه ها بیان شده است. 1 بروکلمان می نویسد: وی این زیج را در حدود 310 هجری نوشته و در پاریس موجود است. اثر دیگری نیز با عنوان رسالة فی استخدام الأسطرلاب داشته که در موزه بریتانیا نگهداری می شود. 2 تاریخ درگذشت وی به دست نیامد.

پی نوشت ها

[1] ـ کشف الظنون 2 / 966. 2 ـ تاریخ الادب العربی 4 / 212.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 8 / 113.

اسماعیل اسماعیلی

ابوالقاسم بلخی

ابوالقاسم بلخی عبداللّه ـ بلخی

ابوالقاسم بلخی علی ـ بلخی

ابوالقاسم ـ حدیثی

ابوالقاسم ـ حدیثی (قرن 4ق)

ابوالقاسم حدیثی

الندیم او را از بزرگان و فقیهان خوارج دانسته و می گوید: من او را دیده ام. وی زاهد و خاشع بود؛ اما عقیده خویش را از دیگران پنهان می کرد. آثار وی عبارت اند از: الجامع فی الفقه، احکام اللّه عز وجل، الامامه، الوعد والوعید، التحریم والتحلیل، والتحکیم فی اللّه جل اسمه. 1 با توجه به اینکه الندیم (م. 380ق) وی را دیده است، درگذشت او را می توان در قرن چهارم دانست.

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 295.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 8 / 97.

اسماعیل اسماعیلی

ابومحمد ـ بصری (م. 347ق)

ابومحمدبن عبدک بصری، ملقب به ابن عدی

وی از شاگردان ابوالحسن کرخی عبیداللّه بن حسین بن دلال و ابوعمرو طبری احمدبن محمدبن عبدالرحمان به شمار می رفت. 1 ابومحمد نیز همانند دو استادش، حنفی مذهب بود و فقه حنفی تدریس می کرد. 2 وی برای تدریس به بصره رفت و به سال 347 هجری از دنیا رفت. دو اثر شرح الجامعیین (الجامعین = الجامع الصغیر والجامع الکبیر للشیبانی) و الإقتداء بعلی و عبداللّه از اوبرجای مانده است. 3

پی نوشت ها

[1] ـ جواهرالمضیئه فی طبقات الحنیفه 4 / 85. 2 ـ تاریخ الاسلام 25 / 391. 3 ـ طبقات الفقها (شیرازی) 143.

دیگر منابع: معجم المؤلفین 10 / 272.

سیدمهدی حسینی عربی

ابومحمد مهلبی

ابومحمد مهلبی حسن ـ مهلبی

ابومحمد نوبختی حسن ـ نوبختی

ابومسلم اصفهانی محمد ـ اصفهانی

ابومنصوربن ابی برّاک

ابومنصوربن ابی برّاک (حیات نیمه اول قرن 4ق)

وی در نیمه نخست قرن چهارم هجری در موصل زندگی می کرد. 1 الندیم او را در شمار شاعران محدثی ذکر کرده که کاتب نبوده و پس از سال 300 هجری تا عصر خویش می زیسته اند. او افزوده از ابومنصور 200 ورقه شعر دیده است. ابومنصور شاعری زبردست و استاد سریّ بن احمد کندی بود. گویند شاگردش سری کندی، اشعار او را دزدیده و به خود نسبت داده است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ التراث العربی 2 / 4 / 240. 2 ـ الفهرست (الندیم) 195.

سیدمهدی حسینی عربی

ابومنصور ـ صرام

ابومنصور ـ صرام (قرن 4ق)

ابومنصور صرام نیشابوری

نخستین کسی که از او یاد کرده، شیخ طوسی است که ابومنصور را از متکلمان شیعه نیشابور آورده و می گوید او کتاب های بسیاری داشته؛ ازجمله بیان الدین (در اصول دین)، ابطال القیاس و تفسیر قرآن