احمد ـ جرجانیاحمد ـ جرجانی (قرن 4ق)

ابوعلی احمدبن محمدبن احمد جرجانی

ابوعلی ساکن مصر بوده و نجاشی او را توثیق کرده و می گوید احمد از محدثانی است که طعنی درباره او وارد نشده است. جرجانی از دانشمندان شیعه و سنی بسیار روایت کرده بود و کتاب هایی داشت که یکی از آنها به دست علمای شیعه در عراق رسیده بود. این کتاب اثر بزرگی درباره اخبار حضرت مهدی علیه السلام بوده و در بردارنده راویانی است که حدیثی نقل کرده اند مبنی بر آن که آن حضرت از نسل امام حسین علیه السلام است. 1 اطلاع دیگری از وی به دست نیامد؛ اما آغابزرگ طهرانی جرجانی را در شمار علمای شیعه در سده چهارم قرار داده است. 2

پی نوشت ها

[1] ـ رجال (النجاشی) 1 / 226. 2 ـ طبقات اعلام الشیعه 1 / 40.

دیگر منابع: الذریعه 10 / 37 و 92؛ خلاصه الاقوال 19؛ رجال (ابن داوود) 38؛ الجامع فی الرجال 1 / 160؛ قاموس الرجال 1 / 574؛ مجمع الرجال 1 / 135؛ جامع الرواة 1 / 61؛ نقدالرجال 28؛ تنقیح المقال 1 / 79؛ معجم رجال الحدیث 2 / 245؛ مستدرکات علم رجال الحدیث 1 / 415؛ اعیان الشیعه 3 / 75؛ دایره المعارف الشیعیه العامه 2 / 606.

محمد غفوری

احمد ـ جوهری

احمد ـ جوهری (زنده در 322ق)

ابوبکر (ابوشبل) احمدبن عبد العزیز جوهری کوفی

وی از محدثان قرن چهارم است؛ ولی تاریخ ولادت و محل رشد و بالیدن او در منابع آورده نشده است. جوهری از علما و محدثان شیعه است. او در کتابش از کسانی چون محمدبن زکریابن دینار غلابی (م. 298ق)، عثمان بن عمران فجیعی، احمدبن محمدبن یزید و با دو واسطه از امام باقر علیه السلام روایت کرده است. 1 علمای رجال، او را محدثی ثقه، ممدوح، کثیرالادب و پرهیزکار دانسته اند و در ضمن ستودنش از مصنفات او روایت کرده اند. 2 وی دارای کتاب السقیفه بوده که گزارش های باقیمانده از آن بازسازی و چاپ شده است. 3 آغابزرگ می گوید او تا سال 322 هجری در قید حیات بوده است. 4

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات اعلام الشیعه 1 / 28. 2 ـ ریحانه الادب 1 / 438. 3 ـ الفهرست (الطوسی) 36. 4 ـ طبقات اعلام الشیعه 1 / 28.

دیگر منابع: الموشّح 57؛ شرح نهج البلاغة (ابن ابی الحدید) 16 / 210؛ معالم العلما 22؛ روضات الجنات 2 / 48؛ معجم رجال الحدیث 2 / 134؛ الذریعه 12 / 206؛ منهج المقال 37؛ فرهنگ بزرگان 41؛ اعیان الشیعه 3 / 6؛ تاریخ التراث العربی 2 / 157.

رضا جعفری نوقاب

احمد ـ جیّانی

احمد ـ جیّانی (م. 366ق)

ابوعمر احمدبن محمدبن فرج جیّانی اندلسی

وی اهل جیّان (از شهرهای اندلس) و از شاگردان قاسم بن اصبغ و حسن بن سعد بود. او در شعر و لغت مهارت کافی داشت. 1 جیّانی به سبب قصیده ای که در آن المستنصر باللّه اموی حکم بن عبدالرحمان بن محمد را هجو کرده بود در حدود سال 359 هجری به زندان افتاد و در بند، رسائل و قصائد بسیاری پدید آورد. 2 وی هفت سال در زندان ماند و اهل علم برای کسب علوم به ویژه علم لغت به دیدار وی در بند می رفتند. 3 ابوعمر از نوادر عالمان و شاعران بود و در کتابت الحدائق خویش که برای المستنصر تألیف کرد همچون کتاب الزهره ابوبکر محمدبن داوودبن علی اصفهانی عمل کرد؛ با این تفاوت که ابوبکر کتاب خود را 100 باب کرد و در هر باب 100 بیت قرار داد؛ ولی ابوعمر آن را 200 باب و در هر باب 200 بیت ذکر کرد. او به غیر از کتاب الحدائق، اثر دیگری با عنوان المنتزین والقائمین بالاندلس واخبارهم نگاشته است. 4 بنا به گفته ابن بشکول، ابوعمر چون خبر درگذشت المستنصر را شنید از ناراحتی جان داد. درگذشت الحکم در سال 366 هجری بوده است. 5

پی نوشت ها

[1] ـ الصله 1 / 5. 2 ـ تاریخ التراث العربی 2 / 5 / 62. 3 ـ الصله 1 / 5. 4 ـ جذوه المقتبس 97. 5 ـ الصله 1 / 5.

دیگر منابع: یتیمه الدهر 2 / 18؛ بغیه الملتمس 151؛ معجم الادبا 4 / 236؛ الوافی بالوفیات 8 / 77؛ الاعلام 1 / 209؛ معجم المؤلفین 2 / 143.

سیدمهدی حسینی عربی

احمد ـ جیهانی

احمد ـ جیهانی (زنده در 367ق)

ابوعبداللّه (ابونصر) احمدبن محمدبن نصر جیهانی قبادی معروف به ابن اعجمی

وزیر نصربن احمد و نوح بن منصور سامانی بود و در سال 367 هجری از این سمت کناره گیری کرد. 1 جیهانی را فردی آشنا به علوم