ادبی، فلسفه، نجوم، هیئت، جغرافیا و علوم سیاسی دانسته اند. 2 احمدبن ابی بکر در کتاب خود او را هجو کرده است. 3 ابن اعجمی کتاب های دیل را به رشته تحریر درآورده است: آیین، العهود والخلفاء والامراء، المسالک والممالک، الزیادات فی کتاب الناشی من المقالات، 4 ترجمه تاریخ بخارا اثر نرشخی که چاپ شده است5 و رسائل. 6 تاریخ درگذشت احمد به دست نیامد؛ ولی تا سال 367 زنده بوده است.

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ ادبیات در ایران 1 / 351. 2 ـ معجم الادبا 4 / 190. 3 ـ الوافی بالوفیات 8 / 53. 4 ـ الفهرست (الندیم) 153. 5 ـ الذریعه 4 / 85. 6 ـ معجم المؤلفین 2 / 165.

دیگر منابع: معجم البلدان 2 / 203؛ کشف الظنون 2 / 1664؛ معجم المؤلفین 2 / 165؛ احسن التقاسیم 3 / 19؛ لغت نامه دهخدا 1 / 1140.

احسان آذرکمند

احمد ـ حلبی

احمد ـ حلبی (م. 352ق)

ابوعلی احمدبن نصر بن حسین بن بازیار حلبی خراسانی معروف به ابن بازیار

ادیب، کاتب و ندیم سیف الدوله حمدانی (حکومت 333 ـ 356ق) که نیای وی از خراسان بوده اند. پدرش نصر در زمان خلافت معتضد عباسی (279 ـ 289ق) به سامرا کوچید و به دربار معتضد راه یافت. حرفه نصر، تربیت باز و مرغان شکاری دیگر بود؛ ازاین رو معتضد یک نوع از مرغان شکاری خود را به او سپرد. 1 ظاهراً نخستین خبر از ابن بازیار مربوط به سال 309 هجری است که در این سال، وی در جریان محاکمه حسین بن منصور حلاج (م. 309ق) در بغداد به نمایندگی از دایی خود ابوالقاسم علی بن محمدبن حواری که از دولتمردان عصر خود بوده، در مجلس حضور داشت. 2 این نشان می دهد وی در دستگاه خلافت مقتدر (295 ـ 320ق) دارای مقام و منزلتی بوده است. در سال 330 هجری که ابواسحاق محمدبن احمد اسکافی قراریطی در بغداد به وزارت متقی عباسی (329 ـ 333ق) رسید، ابن بازیار را در دیوان مغرب و زمام سواد به کار گماشت. 3 سپس به شفاعت ابن مکرم، کاتب ناصرالدوله حمدانی (برادر سیف الدوله) دیوان مشرق، زمام برّ و زمام مغرب را نیز بر عهده
گرفت. 4 پس از سال 333 هجری که سیف الدوله به امارت حلب دست یافت، 5 ابن بازیار در حلب به عنوان ندیم خاص سیف الدوله تا پایان عمر در کنار او بود. 6 گفته شده هنگامی که ابوالعباس صَفَری، از شعرای دربار سیف الدوله گرفتار حبس شد، ابیاتی از زندان برای ابن بازیار فرستاد و در آن از وی درخواست کمک کرد. 7 ابن بازیار سرانجام در سال 352 هجری در زمان حیات سیف الدوله از دنیا رفت، 8 ولی پیکر او را به بغداد بردند و در آنجا به خاک سپردند. پس از درگذشت وی، سیف الدوله پیوسته از او یاد می کرد و بر او رحمت می فرستاد و اندرزهای او را به یاد می آورد. 9 آثار او را تهذیب البلاغه و کتاب اللسان ذکر کرده اند. 10 همچنین یاقوت ذیل « عین جاره »، منطقه و زمین حاصلخیزی در اطراف حلب که سیف الدوله به اقطاع به ابن بازیار واگذار کرده بود، حکایتی نقل کرده و می گوید: این حکایت به خط ابوعلی ابن بازیار در الاصل ذکر شده است. 11

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 145 ـ 146. 2 ـ تجارب الامم 5 / 133 ـ 134. 3 ـ بغیه الطلب 1 / 399. 4 ـ معجم الادبا 5 / 82. 5 ـ تاریخ الاسلام 26 / 146. 6 ـ معجم الادبا 5 / 79 ـ 80. 7 ـ معجم الادبا 5 / 82 ـ 83. 8 ـ الفهرست (الندیم) 146. 9 ـ بغیه الطلب 1 / 339. 10 ـ الفهرست (الندیم) 146. 1
[1] ـ معجم البلدان 4 / 177.

دیگر منابع: تاریخ الحکما 153؛ تجارب الامم 5 / 150ـ151 و 311؛ الوافی بالوفیات 8 / 214؛ نشوارالمحاضره 1 / 17؛ الأعلاق الخطیره 1 / 106؛ بغیه الطلب 1 / 137؛ هدیه العارفین 1 / 64؛ کشف الظنون 1 / 514؛ اعیان الشیعه 2 / 523؛ ریحانه الادب 7 / 405؛ فرهنگ بزرگان 83؛ فرهنگ زندگی نامه ها 1 / 291؛ دایره المعارف بزرگ اسلامی 3 / 88 و 89؛ معجم المؤلفین 2 / 194.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

احمد ـ حلوانی

احمد ـ حلوانی (م. 333ق)

ابوسهل احمدبن محمدبن عاصم حلوانی

وی در بغداد می زیست، 1 از نزدیکان ابوسعید سُکَّری بود و ادبیات عرب را از وی فراگرفته2 و از استادانی چون یحیی بن ابی طالب و ابوقلابه رقاشی دانش حدیث را آموخت. حلوانی فردی تاریخ نگار، 3 ادیب و نسب شناس بود و زمانی در بغداد کرسی تدریس بر پا ساخته و به نشر و آموزش علم حدیث مشغول بود.